Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Page 183

Þriðji kafli bókarinnar einkennist af sögulegu yfirliti yfir umfjöllun
þekktra guðfræðinga um eina mikilvægustu guðfræðilegu spurningu
kristindómsins, um þjáningu guðdómsins og merkingu þeirrar þjáningar.
Stuðst er við túlkanir fjölda nútímaguðfræðinga þegar rýnt er í kross-
guðfræði sögunnar, allt frá Páli postula fram á okkar tíma. Spurningin í
brennidepli er: Var Jesús aðeins maður eða var hann einnig Guð? Ef hann
var Guð, getur þá Guð þjáðst og dáið? Kalkedonþingið 451 komst að þeirri
niðurstöðu að sonur Guðs hefði þjáðst og dáið á krossi og setti fram kenn-
inguna um tvennskonar eðli og eina persónu. Þessi túlkun kemur vel fram í
guðfræði síðmiðalda, t. d. hjá Abelard ogTómasi frá Akvínó. Endurvakning
Lúthers á guðfræði krossins er af mörgum túlkuð sem andstaða hans gegn
þeirri guðfræði. Þannig álíta margir Lúthersfræðingar að guðfræði krossins
hafi mótað alla guðfræðitúlkun Lúthers og hann hafi verið undir sterkum
áhrifum frá Páli postula sem lagði áherslu á að mikilvægt væri að þekkja Guð
í mennsku sinni, veikleika og heimsku. Kristur opinberi eðli hins ósýnilega
Guðs, hann sé ekki að finna í mættinum og dýrðinni, heldur í þjáningunni
og veikleikanum. Jiirgen Moltmann er sá guðfræðingur sem Arnfríður setur
traust sitt á um rétta túlkun á Lúther en Moltmann er m.a. undir áhrifum
Bonhoeffers þegar kemur að stefinu um þjáningu Guðs. Hann tekur undir
með honum hvað snertir hina fölsku guðsmynd sem leggi áherslu á hinn
eilífa og alvalda þátt sem sé hátt upp hafinn yfir mannlega þjáningu og
dauða. Túlkun Moltmanns er þvert á móti sú að aðeins sá Guð sem geti
þjáðst, sé fær um að gefa þjáðu mannkyni von. Þjáning og dauði Jesú
opinberi elsku og umhyggju Guðs fyrir sköpun sinni og þessi opinberun
byggi á frelsi Guðs.
I lokakafla bókarinnar er sú spurning í brennidepli hvort krossinn sé
tákn vonar eða kúgunar fyrir konur. Svarið við þeirri spurningu er að þrátt
fyrir sögulega misnotkun kristinnar hefðar á kristfræðilegum hugmyndum
sé gerlegt og æskilegt að endurheimta hinar kristfræðilegu kenningar í anda
Páls postula og Lúthers og skapa á grundvelli þeirra femíníska guðfræði
krossins. Þetta megi gera meðal annars með því að árétta kjarna kristinnar
trúar sem fullkomið jafnrétti milli karla og kvenna. Þrátt fyrir að fjöldi
kvenguðfræðinga hafi hafnað guðfræði krossins sem slíkri hafa margir
þeirra einnig bent á andstæða túlkunarmöguleika. Arnfríður tilheyrir síðari
hópnum og leitast í þessum síðasta kafla bókarinnar við að gera grein fyrir
þeirri afstöðu. Hennar skoðun er sú að fyrir liggi textar og kenningar innan
kristinnar hefðar sem konur geti endurheimt og endurskoðað. Þótt guðfræði
181