Ráðunautafundur - 15.02.1999, Blaðsíða 16

8
heimsækja svæðið. Þessi kostnaður samanstendur af þáttum á borð við farmiða, eldsneyti á
einkabíla, o.fl. í sumum tilvikum er jafnframt reynt að verðleggja tímann sem það tekur ferða-
mennina að komast á staðinn. Niðurstöðumar úr þessari könnun em síðai- notaðar sem grund-
völlur að mati á verðmæti náttúrufyrirbærisins.
Leiðir til að meta verðmæti náttúrunnar

Skilyrt Ferða- Endurreisnar- Fórnar-
verðmætamat kostnaður kostnaður kostnaður
(Contingent (Travel Cost (Opportunity
Valuation Method) Cost)
Method)

Byggtá Beinn kostn. Hversu hátt
spurn. um greiösluvilja gesta: (Shadow umhverfis-
fyrir verndun Project leqt qildi að
umræddrar • farmiðar Approach) vera til að
náttúru • bensín framkvæmdin
• tími? yrði ekki
V 7 hagkvæm?pý
2. mynd. Dæmi um leiðir til að meta verðmæti náttúrufyrirbæris. (Einkum byggt á:
Turner o.fl. 1994).
Sú hugmynd að miða verðmæti náttúrufyrirbæris við endurreisnarkostnað byggir á hug-
myndafræði sem nefnd hefur verið á ensku Shadow Project Approach.4 Þar er gert ráð fyrir
að verðmæti viðkomandi fyrirbæris geti aldrei verið minna en kostnaðurinn við að endurreisa
það eða færa það aftur í upprunalegt horf. (Tumer o.fl. 1994). Þessi aðferð hefur m.a. verið
notuð til að leggja mat á efnahagslegt gildi votlendis. Lágmarksmat er þá sá kostnaður sem
fælist í því að endurheimta votlendið með því að loka framræsluskurðum og fá upp þá sam-
setningu gróðurs og dýralífs sem var á svæðinu áður en það var þurrkað.
Þegar fórnarkostnaður er notaður sem viðmiðun fyrir verðmæti náttúrufyrirbæris er ekki
verið að meta verðmætið beint, heldur er kannað hversu mikið frávik megi vera í
hagkvæmnisútreikningum til að framkvæmdin verði eldci hagkvæm. Fórnarkostnaðurinn er þá
sú upphæð sem bæta má við stofnkostnað framkvæmdarinnar, þannig að áætluð arðsemi fari
niður í núll. Menn geta svo velt því fyrir sér hvort þessi tiltekna fjárhæð nægi til að endur-
spegla verðmæti náttúrufyrirbærisins.
Enginn þeirra aðferða sem hér hefur verið lýst felur í sér hárrétt og afdráttarlaust mat á
verðmæti viðkomandi náttúrufyrirbæra. í öllum tilfellum er hér aðeins um nálgun að ræða.
Því hefur hins vegar verið haldið fram að betra sé að setja fram rangar tölur en engar í þessu
sambandi. Jafnvel þó að verðlagningin sé aldrei hafin yfir gagnrýni felst í henni trygging fyrir
því að efnalragslegt verðmæti náttúrunnar sé elcki með öllu sniðgengið í áætlunargerð.
LEIÐIN AÐ SJÁLFBÆRRI ÞRÓUN
Á heimsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna um umhverfi og þróun í Ríó 1992 tóku þjóðir heims
ákvörðun um að stefna að sjálfbærri þróun samfélaganna á 21. öldinni. Urn 180 þjóðir stað-
festu þessa stefnumótun með undirritun alþjóðlegrar álylctunar sem nefnd hefur verið Dagskrá
21 (Agenda 21 á erlendum málum). í þessu skjali er fjallað sérstaklega um þau atriði sem ein-
4 Hér veröur ekki gerö tilraun til aö finna íslenska þýðingu á þessu hugtaki.