Ráðunautafundur - 15.02.1999, Blaðsíða 44

36
til fyrirtækjareksturs vantar áhættuíjármagn. Nýsköpunarferlið getur verið langt frá hug-
mynd til framkvæmdar og því fylgir áhætta sem erfitt getur reynst að fjármagna eftir
hefðbundnum leiðum þegar fyrirtækið á ekki nægar eignir til að veðsetja fyrir
hefðbundnum lánum.
• Fjármagna þarf þróunar-, rannsóknar- og undirbúningsvinnu vegna nýrrar vöru eða
þjónustu og aðhæfingu hennar að framleiðslu og sölu. Eiitnig ýmsa vaxta- og samstarfs-
möguleika starfandi fyrirtækja. Ahættuijármagninu getur fylgt faglegur stuðningur í
formi stjórnarþátttöku sem getur verið jafn mikilvægur og fjármagnið.
• Vöntun er á áhættufé á landsbyggðinni og reynsla af þeim eignarhaldsfélögum sem þar
eru, t.d. á Suðurlandi og Suðurnesjum, sýnir bæði gagnsemi og þörf. Þær breytingar
sem gerðar voru á sjóðakerfinu í ársbyrjun 1998 virðast heldur draga úr ífamboði láns-
og áhættufjár til minni fyrirtækja á landsbyggðinni, þótt reynslan eigi eftir að skera úr
um það. Innlend áhættufjármagnsfyrirtæki í einkaeigu hafa litið tekið þátt í minni fyrir-
tækjum á landsbyggðinni.
MARKMIÐ
• Marloniðið með eignarhaldsfélögum er að veita áhættufé til lítilla og meðalstórra fyrir-
tækja í iðnaði og þjónustu á landsbyggðinni sem eru að heíja rekstur eða til starfandi
fyrirtækja sem hafa góða vaxtarmöguleika. Jafnframt verði reynt að fá hlutafé úr einka-
geiranum inn i fyrirtækin. Við mat á umsóknum verði viðskiptaleg sjónarmið lögð til
grundvallar og gerð ávöxtunarkrafa til hlutafjáreignarinnar.
• Fjárhagslegt marlanið eignarhaldsfélaganna verða að vera skýr, en jafnfram taka mið af
atvinnulegum markmiðum þeirra. Lágmarkskrafa er að þau varðveiti raungildi eigin
fjár. Hvort þau ná að ávaxta eigið fé er óvíst, m.a. vegna smæðar fyrirtækjanna sem fé-
lögin munu eiga aðild að.
• Eftir því sem kostur er verða eignarhaldsfélögin að hafa það markmið að forðast
árekstur við samkeppnissjónarmið. Vegna þeirra rniklu samkeppni sem ríkir í hefð-
bundnum sjávarútvegi koma t.d. hlutaíjárframlög til fyrirtækja í þeirri grein vart til
álita.
• Eignarhaldsfélögin þurfa að vinna faglega og sjálfstætt og því ber að stefna að því að fá
í forsvar fyrir þau fólk með þekkingu og reynslu af atvinnulífi. Þau ættu gjarnan að
fylgja hlutafjárframlögum sínum eftir með því að tilnefna virka stjórnarmenn með
þekkingu og reynslu og styðja með þeim hætti einnig við fyrirtækin.
SKIPULAG
• Eitt eða fleiri eignahaldsfélög verði stofnuð í hverju kjördæmi utan höfuðborgar-
svæðisins.
• Byggðastofnun leggi ffam allt að 40% hlutafjár í hverju félagi. Ef félögin verða t.d. 10
og 300 m.kr. á ári verður skipt jafnt á rnilli þeirra og koma 30 m.kr. í hlut hvers. Á því 5
ára tímabili sem þingsályktun um stefnu í byggðamálum miðar við fengi hvert félag
þannig 150 m.kr. frá Byggðastofnun.
• Hverjir munu leggja fram hlutafé á eftir að koma í ljós, en horft er til þess að sveitarfé-
lög eigi þar stóran hlut. Þau hafa sum hver verið að leggja sjálf fram hlutafé í fyrirtæki
en gætu séð sér hag í að gera það í gegnum eignarhaldsfélög og fá þannig faglegt mat á
mál. Þegar eru starfandi eignarhaldsfélög sem sveitarfélög hafa stofnað.
• Eignarhaldsfélögin verði á hlutafélagsformi með stjómir sem bera ábyrgð á rekstrinum.
Til að auðvelda ákvarðanatöku er hentugast að þær séu ekki fjölmennar, t.d. 3-5 manna.
Byggðastofnun tilnefnir stjórnarmenn í samræmi við hlutafjáreign sína. Leggja verður
áherslu á sjálfstæði stjórna ffá afskiptum eigenda af einstökum málum.