Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Side 119

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Side 119
D ó m a r u m b æ k u r TMM 2012 · 1 119 Næstu átta árin áttum við í ágætu bréfa- sambandi sem bæði tengdist músík- óskum hans sem mér fannst sjálfsagt að bregðast vel við og svo grimmum eða lofsamlegum orðsendingum hans um menn og málefni sem síðar gengu aftur í Menn er máttur. Þegar Elías fór svo að skrá „tilraunir með dramb og hroka“ var ég einn þeirra sem „teljandi voru á fingrum annarrar handar“ eins og Hjálmar Sveinsson segir í eftirmála sínum (220) sem fengu kafl- ana senda jafnóðum og Elías hafði gengið frá þeim. Elías hafði oft borið á góma á kvöldvökum hjá Kristjáni – og þá varð ég með ýmsum hætti var við afbrýðisemi sem flæddi á milli þessara tveggja lærisveina Þórðar. Sjálfur var ég að byrja að fylgjast með nýlegum skáld- skap þegar Vögguvísu Elíasar bar fyrir mín augu, „fyrstu skáldsöguna sem var Reykjavík“ eins og Sigfús Daðason komst að orði í mín eyru. Og um hana og „fyrstu nútímasögu lýðveldsins“ eins og Hjálmar Sveinsson kallar frumraun Elíasar Eftir örstuttan leik2 fjallaði fyrsta bókmenntaritgerð sem ég setti saman. Elías hitti ég fyrst á ferðalagi til Búkarest á alþjóðlegt æskulýðsmót en kynntist honum betur á öðru slíku móti í Moskvu árið 1957. Þá kom í fyrsta sinn til tals að ég reyndi að þýða Vögguvísu á rússnesku og það gerðum við konan mín síðar. Okkur Lenu tókst að ljúka þýðingunni og semja um útgáfu – bókin var þegar um brotin og próförk lesin þegar útgáfufyrirtækið Inostrannaja literatúra hætti við allt saman. Við Elías fengum aldrei að vita hvernig á því stóð. En við urðum góðir vinir og um leið og ég sneri heim samstarfsmenn á Þjóðvilj- anum allt þar til það blað lagði upp laupana. Eins og að líkum lætur rædd- um við margt, bæði um ritferil Elíasar og svo Þórð. Reyndar var haldið upp á sjötugsafmæli Þórðar og útkomu Saman lagt spott og speki í ágúst 1960 heima hjá Herði bróður mínum. Ég hafði þá skroppið heim í leyfi. Viðstaddir þetta merkisafmæli vorum við Dóróthea mágkona mín, Elías, Ragnar í Smára og Málfríður Einarsdóttir. Þeir Elías, Ragn- ar og Þórður voru hver öðrum sælli með útkomu kversins og skiptu með sér upp- laginu, 150 eintökum. Það var skálað í ódýru sherry og étin kaka. Ragnar kom okkur hinum á óvart í þessu gestaboði: hann hélt ræðu um að þeir frændur, Þórður og hann, væri af gyðingaættum. Enda hefðu engir nema gyðingar vit á að njóta lífsins eins og þeir! Okkur Elíasi bar saman um að þar hefði komið vel á vondan: Þórður hafði gyðinga mjög á hornum sér fyrir margt í trúarhefð þeirra sem honum fannst sér andsnúið. En eftir þessa hugvekju Ragnars brá svo við að hann dró eitthvað úr þeim munn- söfnuði, þótt Aþena með sínar grísku hommahefðir og Jerúsalem með boð og bönn um kynlífið væru sem fyrr hinar miklu andstæður sem margt í menning- artúlkun Þórðar snerist um. Tillitsleysi og æðruleysi Ósköp eru á mér, var orðtak Hugborgar, móður Þórðar þegar hún hélt hún væri að svíkjast um – ósköp eru á mér: er ég ekki enn farinn að tala um þær bækur sem ég þykist vera að skrifa um? Svo sannarlega er Mennt er máttur bók engri lík. Mér er mjög til efs að sá texti „falli eins og flís við rass alþjóð- legrar bókmenntahefðar og jaðarmenn- ingar samkynhneigðra“ eins og Hjálmar Sveinsson heldur fram í eftirmála sínum (221). Vitanlega á allt sem skrifað er sér einhver fordæmi, en þessi blanda er á þann veg saman hrist að torvelt mun verða að benda á vafalausa ættingja hennar. Bókina mætti kenna við hugleiðingar, fantasíur, stefnuskrá, jafnvel predikanir
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.