Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Page 138

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Page 138
D ó m a r u m b æ k u r 138 TMM 2012 · 1 ara valda var heldur aldrei í Alþingis- húsinu heldur í stjórnarráðshúsinu. Þeim mun undarlegri er sú árátta að ráðast stöðugt á vesalings Alþingishúsið að ekki sé minnst á það að brjóta glugga í Dómkirkjunni. Þorsteinn Magnússon sýnir fram á að frumvörpum var meira og meira breytt í meðförum alþingis. Í tíð viðreisnar- stjórnarinnar var 46% mála breytt en nú – 2007–2008 – var 73% mála breytt. Að vísu gefa þessar tölur ekki rétta mynd af veruleikanum eftir að við gengum í EES því að EES-málunum er yfirleitt lítið breytt og þau eru afgreidd á færibandi. Þau eru liðlega fimmtungur allra þing- mála sem afgreidd eru núorðið. Breyt- ingin frá viðreisnarstjórnartímanum er því meiri en þessar tölur gefa til kynna. Það er umhugsunarvert að af 1536 frumvörpum sem urðu að lögum á þingunum 1992–2005 áttu 333 lög bein- an eða óbeinan uppruna í ESB eða nærri 22% allrar lagsetningar. Meiri harka í þinghaldinu – af hverju? Það sem hefur svo breyst eftir hrun er það að miklu meiri harka hefur færst í meðferð allra mála á alþingi. Þannig voru um 70% allra laga afgreidd sam- hljóða fyrir hrun og 90% þingsályktana. Nú eru átakamálin um helmingur allra þingmála; hlutfall samkomulagsmála komið niður fyrir 50 prósent. Ástæðurnar fyrir harðari átökum geta reyndar verið margþættar. Í fyrsta lagi er það hrunið og áhrif þess á alla umræðu. Í öðru lagi sú staðreynd að nú situr í fyrsta sinn raunveruleg vinstri stjórn á Íslandi og hinir flokkarnir eru að sjálfsögðu óánægðir með það. Fram- sóknarflokkurinn og/eða Sjálfstæðis- flokkurinn réðu nefnilega forsætisráð- herrum Íslands í 82 ár – 1927 til 2009 – eins og Stefanía Óskarsdóttir bendir á. En í þriðja lagi held ég að ástæðan fyrir meiri hörku sé sú að breytingar á þing- sköpum eftir 1991 spana upp átök þar sem menn skipuleggja andsvör sólar- hringa fram í tímann við ræðum sem ekki hafa einu sinni verið hugsaðar og þar sem sami maðurinn getur verið annar hver ræðumaður svo lengi sem hann/hún nennir. Virðing fyrir þingræði fer eftir völdum Vald flokkanna hefur ennfremur minnkað almennt eftir 1980 með opnu prófkjörunum. Opnu prófkjörin þar sem annarra flokka fólk tekur þátt í stórum stíl hefur veikt flokkana og gert félagsstarf þeirra meira og minna inni- haldslaust. Nú er reyndar verið að gera tillögur um að landið verði eitt kjördæmi. Það mun enn draga úr vægi flokkanna en auka vald leiðtoga þeirra. Ástæðan er sú að þá verður erfiðara fyrir þá sem óþekkir teljast í f lokkunum að safna liði til framboðs. Í annan stað er nú lagt til að ráðherrar fari af þingi um leið og þeir taka ráðherrasæti. Það mun líka auka vald flokksleiðtoganna því þeir velja þá utanþingsmenn frekar til að setjast í ráðherrastóla. Þessi tillaga sem hver étur eftir öðrum rakalaust veikir því þing- ræðið enn frekar. En þessi tillaga myndi í framkvæmd veikja ríkisstjórnina sem framkvæmdavald því tækni-ráðherrun- um yrði stjórnað af flokksleiðtogunum frá þinginu. Utanþingsráðherrarnir hefðu nefnilega ekkert pólitískt bakland – nema flokksleiðtogana sem veldu þá. Athyglisvert er að sjá hjá Þorsteini yfirlit yfir klofning úr þingflokkum. Það hefur gerst í tuttugu og eitt skipti; aðeins tvisvar er þetta úr Sjálfstæðis- flokknum. Er það ekki athyglisvert? Það er það vissulega. Það sýnir að hagsmun- irnir sem binda Sjálfstæðisflokkinn
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.