Tímarit Máls og menningar - 01.09.2017, Síða 71

H i r o m i K awa k a m i o g s t j ö r n u r y f i r Tó k ý ó
TMM 2017 · 3 71
enda var ég ekki að þýða úr frummálinu heldur
stólaði ég á túlkun þriðja aðila, og þar að auki
ekki eins heldur tveggja þriðju aðila: Annar hafði
snarað verkinu á frönsku, hinn á ensku og þessar
tvær þýðingar voru ekki alltaf samhljóma. Ég
ákvað samt í þrjósku minni að láta slag standa og
reyndi aldrei að komast í samband við Hiromi
Kawakami. Þar af leiðandi veit ég í raun ekkert
um hana annað en að henni er oftast lýst sem
einum af virtustu og vinsælustu rithöfundum
Japans. Hún byrjaði frekar seint að skrifa því
hún yfirgaf starf sitt sem líffræðingur á miðjum
fertugsaldri og tók til við skriftir. Hún hefur hlotið ýmis verðlaun og verk
hennar hafa verið þýdd á ensku, frönsku, spænsku, þýsku og ítölsku sem og
á íslensku. Stjörnur yfir Tókýó hefur verið færð í sjónvarpsþætti.
En nýlega rakst ég á texta eftir Hiromi Kawakami, sem opnaði augu mín
á glænýjan hátt. Hún skrifaði hugleiðingu fyrir franska menningartímaritið
Télérama í kjölfar jarðskjálftans í Japan 2011, sem olli gríðarlegum skaða og
eyðileggingu. Og allt í einu var ég komin í alveg nýtt samband við höfundinn
og verk hennar, þar sem hún skilgreinir japanska þjóð á hátt sem ég get tengt
sterkt við. Samkvæmt henni lifa Japanir í stöðugum ótta við jarðskjálfta en
eru um leið tilbúnir til að takast á við hann: „Lífið er sjálfur óstöðugleikinn.
Vitneskjan um óendanleikann er grundvöllur þessarar hegðunar, að hjálpast
að í þögn. Já, lífið er samheiti óendanleikans, já, maðurinn er hverfull, já, við
erum ein þegar við fæðumst, ein þegar við deyjum, þess vegna verðum við
að hjálpa hvert öðru, til að komast af.“ Hún heldur áfram: „Ég er lítilfjörlegt
fyrirbæri. Kannski leitt að segja frá því. En það er einmitt það sem gerir líf
mitt dýrmætt.“
Þessar pælingar hennar varpa ljósi á það hvað hún var að gera með að
skrifa til okkar söguna um Tsukiko og Sensei, þetta klára, skemmtilega og
forvitna fólk sem er samt svo einrænt og getur verið svo hrikalega barnalegt
og kjánalegt, að maður veit stundum varla hvort maður á að hlæja eða gráta.
Allir þessir litlu hlutir í lífinu gera lífið einmitt að því sem það er. Litli lítil-
fjörlegi loginn sem skjálfti, flóðbylgja eða eldgos getur slökkt í einu vetfangi.
Við þurfum að halda í hann og gefa honum merkingu í gegnum eitthvað sem
getur virst alveg fáránlega ómerkilegt og hversdagslegt, eins og rafhlöðu í
kassa, sem enn geymir straum.