Tímarit Máls og menningar - 01.09.2017, Qupperneq 97

TMM 2017 · 3 97
Einar Már Jónsson
Jasconius
„Hvað geturðu sagt mér um hvali?“ Það
var yfirhagfræðingur Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins sem spurði og leit hvasst á yfir-
mann sinn, forstjóra sjóðsins.
„Alls ekki neitt“, sagði sá sem spurð-
ur var, „hef aldrei heyrt þetta orð. Ég
skil heldur ekki hvað það kemur þessu
máli við.“
„En ef ég segi þér að hvalir séu
útdauð sjávarspendýr sem voru af
ýmsum stærðum, sumir margir tugir
metra á lengd, og syntu um öll heimsins
höf áður en sjórinn með öllu sem í
honum fannst var endanlega einka-
væddur, en voru fljótlega veidd upp til
agna þegar hver eigandi mararbáru gat
sett sér reglur eins og honum þóknaðist,
– ef ég fræði þig um þetta, hvað segirðu
mér þá?“
„Alls ekki neitt, eins og áðan, alls
ekki neitt. Og mér finnst við ættum að
halda okkur við efnið fremur en eyða
tímanum í tilgangslaust tal um einhverj-
ar útafdauðar ókindir.“
„En ef það skyldi nú vera svo að í
þeim sé að finna lausn gátunnar, skýr-
ingin á þeim dularfulla atburði sem
hefur gerst og ógnar nú efnahagskerfi
veraldar?“
„Þetta geturðu sagt einhverjum
öðrum en mér,“ sagði forstjóri Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins kuldalega. Svo varð
löng þögn, viðmælendurnir tveir, feitir
og kringluleitir með gljáandi húð,
reyktu stóra vindla og tunglið varpaði
draugalegu ljósi á Dauðadalinn, eina
staðinn sem var tryggilega laus við hler-
unarbúnað og því hentugur fyrir leyni-
lega næturfundi.
Þetta samtal átti sér nokkuð langan
aðdraganda. Upphafið á öllu var sú
kreppa sem skall skyndilega á í skatta-
skjólum heims og kom mönnum í opna
skjöldu, jafnt triljarðamæringum sem og
hagfræðingum í þjónustu þeirra. Örygg-
ið í þessum Mekkum fjármálaheimsins
virtist endanlega tryggt, þær voru stað-
settar á afskekktum og fábýlum eyjum
sem fæstir gátu staðsett á korti, ekki
aðeins Krókódílaeyjum og Kirimati
heldur einnig Qeqertarsuaq og Kol-
beinsey sem höfðu fengið sjálfstjórn í
peningamálum, og í þeim var tölvukerfi
sem var þannig sérhannað að enginn
óviðkomandi gæti nokkru sinni komist
inn í það, – gárungar í hagfræðingastétt
kölluðu það „skírlífisbelti Jómfrúreyja“.
Það var fullkomlega hakkarahelt, eins
og ráðgjafar bankanna hvísluðu í ríkis-
bubbahlustir.
En svo fóru að gerast undarlegir hlut-
ir sem fáir veittu þó athygli. Á Krókó-
dílaeyjum veiddist krókódíll sem reynd-
ist vera með hlustunartæki í maganum,
en það mál var afgreitt með því að hann
hlyti að hafa fundið það í gúmmíbát og
gleypt í einum bita, vafalaust hefðu vís-
indamenn farið óvarlega með þennan
búnað. Varðmanninn á Qeqertarsuaq
dreymdi að hann sæi Tunglbóndann
dulráðan á svip með heyrnartól fyrir
eyrunum. Svo varð varðmanninum á
Kolbeinsey – sem var auk þess land-
stjóri, forsætisráðherra og fjármálaráð-
herra eyjarinnar, fyrir utan að vera aðal-
bankastjóri Ice-Bear Bank, – litið út úr
skýli sínu um dimma vetrarnótt. Þá dró
skyndilega frá tungli, sem var augafullt,
og varðmaðurinn sá grilla í mannveru í
H u g v e k j a