Þjóðarbúskapurinn - 01.08.1983, Page 36

34
Tafla 14. Þróun verðlags 1982-1983.
Umreiknað til árshækkunar miðað við
hækkun vísitölunnar:
Síðustu Síðustu Síðustu
3 mánuði 6 mánuði 12 mánuði
% % %
Framfærsluvísitalan: Maí 1982 51 48 46
Ágúst 1982 56 54 49
Nóvember 1982 91 73 60
Febrúar1983 76 83 68
Maí 1983 132 102 87
By ggingar vísitalan: Júní1982 59 57 54
September 1982 86 72 64
Desember 1982 54 69 63
Mars 1983 106 78 75
Júní1983 88 96 82
Slíkri þróun hefði án efa fylgt mikil óvissa á flestum sviðum efnahagslífsins.
Þannig hefði fjármögnunarvandi atvinnuveganna vafalaust aukist og haft í för
með sér mikinn greiðsluvanda og óvissu í atvinnulífi. Með þeim efnhagsaðgerð-
um, sem ríkisstjórnin greip til í lok maímánaðar (og lýst var hér að framan), var
þessum verðlagshorfum breytt verulega. Þannig eru nú taldar líkur á, að
framfærsluvísitalan hækki um 87% að meðaltali milli 1982 og 1983 og um 80%
frá upphafi til loka ársins. Byggingarvísitala hækkar hins vegar að líkindum
minna en framfærsluvísitala, þar sem beinn launakostnaður vegur mun þyngra í
henni en í vísitölu framfærslukostnaðar. Verðlag einkaneyslu1) er talið munu
hækka heldur minna en framfærsluvísitala eða um 83%, vegna mikillar
búvöruverðshækkunar á þessu ári umfram hækkun annars verðlags, en búvörur
vega mun þyngra í núgildandi framfærsluvísitölu en í einkaneyslu.
Rétt er að leggja áherslu á, að verðlagshorfur næstu mánuðina eru afar
óvissar. Þannig má nefna, að fyrri reynsla sýnir glöggt, að þegar um mjög miklar
verðbreytingar er að ræða reynast verðlagsspár oft verr en skyldi. Hið sama
gildir, þegar gripið er inn í verðlagsþróunina með umfangsmiklum afskiptum af
þeim kostnaðarþáttum, sem spárnar byggjast á, eins og efnahagsaðgerðirnar eru
dæmi um. Sérstaklega er óvíst, hversu skjótvirk áhrif þeirra á verðlagið eru. Á
hinn bóginn er ljóst, að gengisbreytingin í maí, launa- og búvöruverðshækkun í
júní og hækkun á verði opinberrar þjónustu og ýmissa annarra þátta í kjölfar
gengis- og launabreytinganna hefur það í för með sér, að ekki dregur að marki
úr verðbólgu fyrr en komið er fram undir síðasta fjórðung ársins, þ. e. þegar
þessi verðhækkunaráhrif hafa fjarað út.
1) Hér er átt viö verðbreytingar á mælikvaröa einkaneyslunnar allrar meö breytilegu vægi einstakra útgjaldaflokka
eftir því sem þaö breytist í áranna rás, en ekki á föstum vísitölugrundvelli.