Tímarit Máls og menningar - 01.06.2003, Síða 25

Söguþættir af sæborg tmm bls. 23
limurinn er oftar en ekki hentugri en hinn fyrri og
hefur aðlagasf mögulegu nýju hlutverki.
29 Skáldsagan hefur löngum verið talin fyrirrennari
sæberpönkhreyfingarinnar, en sæberpönk er und-
irdeild vísindaskáldsögunnar, sem fjallar sérstak-
lega um stöðu mannsins í tæknivæddum heimi.
Orðið vísar annarsvegar til 'cybernetics' og hins-
vegar til pönkstefnunnar, eins og hún birtist í tón-
list, klæðaburði og lífsvíðhorfi almennt. Þannig
fjallar sæberpönk um heim sem er gegnsýrður af
líftækni og sæberpönkið sækir fagurfræði sina að
miklu leyti til pönksins, með tilheyrandi ögrun
gagnvart borgaralegum gildum. Sæberpönk gerist
yfirleitt í framtíðinni, þarsem samfélagsgerðin hef-
ur gerbreyst með tilkomu tölvutækni og hjáveru-
leika. Það leggur áherslu á stöðu líkamans í tölvu-
samfélaginu, og veltir fyrir sér möguleikum hans
til tæknilegrar endurmótunar. Ég hef skrifað grein-
ar um sæberpönk í bókmenntum og kvikmyndum
í Lesbók Morgunblaðsins. 2001 c og 2001 d.
30 Michel Feher, 1989, s. 13.
31 Þessar afmyndanir geta verið af ýmsum toga og
eins og Haraway og annað fræðifólk sem hefur
fjallað um sæborgina minna stöðugt á í skrifum
sínum eru þær ekki allar jákvæðar. Það er til dæm-
is erfitt að sjá fegurðariðnaðinn sem jákvæðan,
þegar þrýst er á konur að uppfylla ákveðið fegurð-
arviðmið, viðmið sem er byggt utanum vestrænar,
hvítar konur
Heimildaskrá
Balsamo, Anne, 1996. Technologies of the Gendered
Body: Reading Cyborg Women. Durham og
London, Duke University Press.
Beaune, Jean-Claude, 1989. „The Classical Age of
Automata: An Impressionistic Survey from the
Sixteenth to the Nineteenth Century", í Frag-
ments for a History of the Human Body, fyrsti
hluti, ritstj. Michel Feher, Ramona Naddaff, Nadia
Tazi. New York, Zone Books.
Capek, Karel, 1999. Four Plays: R.U.R.. The Insect
Play, The Makropulos Case, The White Plague.
London, Methuen.
- 1946. Salamöndrustríðið. Þýð. Jóhannes úr Kötlum.
Reykjavík, Mál og menning 119361.
Clynes, Manfred E. og Nathan S. Kline, 1995. „Cy-
borgs and Space", ( The Cyborg Handbook, ritstj.
Chris Hables Gray o.fl.
Collins, Harry og Trevor Pinch, 1993. The Golem:
What Everybody Should Know About Science.
Cambridge, Cambridge University Press.
Featherstone, Mike og Roger Burrows, ritstj. 1995.
Cyberspace/Cyberbodies/Cyberpunk: Cultures of
Technological Embodiment. London, Sage.
Feher, Michel, 1989. Inngangur að Fragments for a
History of the Human Body, fyrsti hluti, ritstj.
Michel Feher, Ramona Naddaff, Nadia Tazi. New
York, Zone Books.
Freud, Sigmund, 1988. „The Uncanny", í Art and
Literature, vol. 4, The Pelican Freud Library, ensk
þýðing Jame Strachey, ritstj. Albert Dickson.
Harmondsworth, Penguin [19191.
González, Jennifer, 1995. „Envisioning Cyborg
Bodies: Notes from Current Research", í The Cy-
borg Handbook, ritstj. Chris Hables Gray o.fl.
Gray, Chris Hables, Heidi J. Figueroa-Sarriera og
Steven Mentor, ritstj. 1995a. The Cyborg Hand-
book. London, Routledge.
Gray, Chris Hables, 1995b. „An Interview with Man-
fred Clynes", The Cyborg Handbook, ritstj. Chris
Hables Gray o.fl.
Grenville, Bruce og Kathleen Bartels, ritstj. 2002. The
Uncanny: Experiments in Cyborg Culture. Vancou-
ver, Arsenal Pulp Press.
Haraway, Donna, 1991. „A Cyborg Manifesto: Sci-
ence, Technology, and Socialist-Feminism in the
Late Twentieth Century", I Simians, Cyborgs and
Women: The Reinvention of Nature. Routledge,
London.
Johnsen, Edwin G. og William R. Corliss, 1995. „Tel-
eoperators and Human Augmentation", í The Cy-
borg Handbook, ritstj. Chris Hables Gray o.fl.
Kember, Sarah, 2003. Cyberfeminism and Artificial
Life. London, Routledge.
Lury, Celia, 1998. Prosthetic Culture: Photography,
Memory and Identity. London, Routledge.
Lykke, Nina & Rosi Braidotti, 1996. Between Mon-
sters, Goddesses and Cyborgs: Feminist Con-
frontations With Science, Medicine and Cyber-
space. London, Zed Books.
Simons, Geoff, 1983. Are Computers Alive? Evolution
and New Life. Cambridge, Birkhauster Boston.
Skal, DavidJ. 1994. The Monster Show: A Cultural Hi-
story of Horror. London, Plexus.
Thomas, David, 1995. „Art, Psychasthenic Assim-
ilation, and the Cybernetic Automaton", í The Cy-
borg Handbook, ritstj. Chris Hables Gray o.fl.
Úlfhildur Dagsdóttir,
- 1999a. „Sæborgir og sílíkonur: eða femínismi og
póstmódernismi", í Kynlegir kvistir: Tíndir til heið-
urs Dagnýju Kristjánsdóttur fimmtugri, ritstj. Soff-
ía Auður Birgisdóttir. Reykjavík, Uglur og ormar.
- 1999b. „Þær munu landið erfa", í Veru 3,1999.
- 1999c. „Við skulum vaka um dimmar nætur og
horfa til himna: Marsbúar og sæborgir og önnur ó-
menni", ( Heimi kvikmyndanna, ritstj. Guðni Elís-
son. Forlagið og art.is, Reykjavík.
- 2000a. „Að vera sýndarvera" http://www.art.is.
- 2000b. „Þegar ég uppgötvaði að ég er sæborg", í
Tengt við timann: tíu sneiðmyndir frá aldalokum,
ritstj. Kristján B. Jónasson, rit 1 í ritröðinni Atvik.
Reykjavík, Bjartur og ReykjavíkurAkademían.
-2001a. „Ásæbóli: Amma, sæborgin og ég", Lesbók
Morgunblaðsins, 3. febrúar 2001.
- 2001b. „„Það liggur í augum úti": Grand Guignol,
leikhús og líkamshryllingur", Lesbók Morgun-
blaðsins, 17. febrúar 2001.
- 2001 c. „Tegundir allra kvikinda sameinist: Stjórn-
leysi í náinni framtíð", í Lesbók Morgunblaðsins,
9. júní 2001.
- 2001d. „Rústum diskótekinu: Stjórnleysi í nútíð", í
Lesbók Morgunblaðsins, 16. júní 2001.
-2001e. „Augu þín sáu mig eftirSjón", í Heimi skáld-
sögunnar, ritstj. Ástráður Eysteinsson. Reykjavík,
Bókmenntafræðistofnun Háskóla íslands.
- 2001 f. „Myndanir og myndbreytingar. Um mynd-
bönd Bjarkar", í Skírni, haust 2001.
- 2002a. „Varahlutir fyrir útópíur: eða af varúlfum og
píum", í Ritinu, riti Hugvísindastofnunar, 1/2002.
- 2002b. „Skyldi móta fyrir landi? Af leirmönnum, var-
úlfum og víxlverkunum", í Skírni, haust 2002.
Wiener, Norbert, God and Golem Inc: A comment on
Certain Points where Cybernetics Impinges on
Religion. Chapman and Hall, London, 1964.
Úlfhildur Dagsdóttir (f. 1968) www.centrum.is/varulfur
er MA (almennri bókmenntafræði frá Hl. Hún er
sjálfstætt starfandi fræðikona í Reykjavíkur-
Akademíunni, bókaverja á Borgarbókasafni
Reykjavíkur og stundakennari við Listaháskóla Islands.