Gripla - 2019, Blaðsíða 136

GRIPLA136
gleði. í annarri segir að eftir andlát klerksins hafi fundist í munni hans bréf
ritað með gullstöfum, þar sem á stóð textinn „Gaude Dei genitrix“ ásamt
þessum orðum: „Suo sem þu bodadir mer iafnliga fὀgnud, suo skal þier ok
wera fὀgnudr iafnan med mer at eilifu.“71 í tveimur jarteinanna er textinn
einnig þýddur á íslensku og hljóðar önnur þýðingin svo:
Fagnaðu, guðs getara flekklaus mær,
fagnaðu, er tókt fögnuð af englinum,
fagnaðu því, er þú gatz birti eilífs ljós,
fagnaðu móðir, fagnaðu heilög mær guðs
getandi
þú ert ein ógipt móðir,
þik lofar öll skepna, móðir lióssins;
biðium vér, að þú biðir at eilífu fyrir oss.72
Hin þýðingin fylgir frásögn af klerki sem var „storliga heimskr ok gálauss“
en framdi þó hvern dag einn hlut er honum hjálpaði mjög, því hann gekk
daglega til kapellu vorrar frúar Maríu og bar þar fram antífónu henni til
lofs og dýrðar. Þar er íslenski textinn á þessa leið:
Fagnaðv, flecklaus mør, gvþs moðir,
fagna þv, er fagnað tokt af englinvm,
fagnaðv, er gazt eilifan liossins biartleika,
fagnaðv moðir, fagnaðv heiløg gvðs gietara,
þv ert ein osnortin moðir,
þic lofar øll skepna, moðir liossins,
biðium ver, at eilifliga ser þv fyrir oss biðiande.73
Þegar klerkur er að dauða kominn flykkjast að honum djöflar sem hyggj-
ast grípa anda hans en þá birtist sjálf María, miskunnarinnar móðir, og
rekur þá í burtu. Sögur um jarteinamátt þessa bænasöngs eru síður en
svo bundnar við ísland eingöngu. í frásögn Williams af Malmesbury var
söngur þessi sagður hafa bjargað nunnu einni, og sama átti að hafa gerst
þegar klerkur einn í Chartres söng lagið og textann.74
71 Unger, Mariu saga 2:778.
72 Unger, Mariu saga 1:73–74.
73 Unger, Mariu saga 1:261.
74 Kati Ihnat, „Marian Miracles and Marian Liturgies in the Benedictine Tradition of Post-
[Gaude dei genitrix virgo immaculata
gaude que gaudium ab angelo suscepisti
gaude que genuisti eterni luminis claritatem
gaude mater gaude sancta dei genitrix virgo
tu sola mater innup]ta
te laudat omnis factura genitricis lucem
sis pro nobis quesumus perpetua interventrix.