Gripla - 2019, Blaðsíða 249

249
unum en í seinni hlutanum eða frá 20. erindi er röðin mismunandi eftir
flokkum.16
Hér er sá kostur valinn að leggja handritið JS 229, 8vo til grundvallar og
er texti þess gefinn út í tengslum við greinina. Þá eru handritin Adv. 21.7.17
og JS 136, 8vo höfð til hliðsjónar.17 JS 229, 8vo er valið vegna þess að það er
eldra handritið af þeim tveim sem geyma lengstu gerð kvæðisins. Þá skiptir
líka máli að aðgengilegar útgáfur gefa góða mynd af þeirri gerð kvæðisins
sem varðveitt er í A-flokki handrita en þær eru ekki allar byggðar á sama
handriti. Handritin í B-flokknum hafa því ekki notið sömu athygli enda
eru þau yngri.
Vissulega er ekki öruggt að sérefni B-handritanna, erindin 17, 22, 23, 29
og 32, sé upprunalegt þar sem það vantar í elstu handritin sem öll tilheyra
a-flokki. úr þessu verður ekki skorið þar sem kvæðið er ekki til í frumriti.
Þau fimm erindi sem hér um ræðir falla þó vel að kvæðinu og geta af
þeim sökum vel verið frá hendi Bjarna sjálfs.18 Þá er innra samhengi í síð-
ari hluta kvæðisins, þar sem flest erindanna er að finna, mun rökréttara í
B-handritunum en í handritum sem falla undir hina flokkana.19 Mælir það
fremur með að erindin séu upprunaleg. Hér skal þó ekki fullyrt að elsta gerð
kvæðisins sé varðveitt í þessum ungu handritum.20 Þessi óvissa kemur ekki
að sök. Markmið greinarinnar er ekki að leita upprunalegrar gerðar kvæð-
isins heldur að greina þá afstöðu til siðaskiptanna sem þar kemur fram. í því
sambandi skipta erindin fimm ekki sköpum. Mikilvægt er þó að meta þá
skekkju sem óvissa um aldur sérefnisins í B-handritunum kann að valda.
í skrá Handritadeildar Landsbókasafns kallast JS 229, 8vo sálmakver og
er ritað með einni hendi. Nafngreindir höfundar eru m.a. ólafur Jónsson
(1560–1627) á Söndum, Hallgrímur Pétursson (1614–1674) og Stefán
16 Ragnheiður Margrét Guðmundsdóttir, „Aldasöngur eftir Bjarna Jónsson skálda, II.
Handrit“, án bls.-tals. Sama rit, „IV. Um gerðir kvæðisins“, án bls.-tals.
17 Handritið adv. 21.7.17 er varðveitt í Edinborg en á filmu í Handritadeild Lbs. Á henni er
ekki mögulegt að greina númer blaða.
18 Ragnheiður Margrét Guðmundsdóttir, „Aldasöngur eftir Bjarna Jónsson skálda, IV. Um
gerðir kvæðisins“, án bls.-tals.
19 Sjá sama rit, án bls.-tals. Sama rit, „V. Lokaorð“, án bls.-tals.
20 Ragnheiður Margrét Guðmundsdóttir komst að þeirri niðurstöðu að kvæðið sé best
varðveitt eins og það er í handritunum JS 229, 8vo og Adv. 21.7.17. Byggði hún þá nið-
urstöðu á byggingu kvæðisins, erindaröð og innra samhengi efnisins. Ragnheiður Margrét
Guðmundsdóttir, „Aldasöngur eftir Bjarna Jónsson skálda, IV. Um gerðir kvæðisins“, án
bls.-tals. Sjá og sama rit, „V. Lokaorð“, án bls.-tals.
„ aLLt HafÐ I annan rÓ M […]“