Þjóðmál - 01.06.2020, Qupperneq 26

24 ÞJÓÐMÁL Sumar 2020
Sjálf er ég ekki alin upp við að lesa ársreikninga
né að greina hagvaxtaspár. Móðir mín er
húsmæðraskólagengin flugfreyja með gott
lag á bókhaldi og faðir minn er þjóðlaga-
söngvari og blaðamaður. Mín upplifun af
sjávarútveginum almennt og áhrifum hans á
mitt daglega líf frá uppvexti hefur meira og
minna verið lituð af ákveðinni tortryggni. Mér
var gert að skilja hugtök eins og gjafakvóti,
einkavinavæðing og helmingaskipti, en mér
aldrei gert ljóst að lífsgæði á Íslandi standa
og falla að miklu leyti með útflutnings-
verðmætunum sem sjávarútvegurinn skapar.
Það var raunar ekki fyrr en ég byrjaði að
starfa við greinina að ég áttaði mig almenni-
lega á því að svo margt af því góða sem
við búum við og teljum sjálfsagt á Íslandi
er undirorpið afkomu og ákvörðunum sem
teknar eru í sjávarútvegi og í þeim ramma og
regluverki sem löggjafinn setur greininni.
Ég held að ég sé ekki ein um þetta og ég
held að það sé vandamál sem er stærra og
skaðlegra fyrir samfélag okkar framtíð þess
en faraldrar sem koma og fara. Án þess að
hafa skilning á því hverju lífsgæði okkar
byggja á og hvar stóru tækifærin til að auka
þau enn frekar liggja verður erfitt fyrir okkur
sem þjóð að ná vopnum okkar á ný þegar
heimsfaraldrar og aðrar ófyrirséðar hamfarir
snúa öllu á hvolf.
Það er skiljanlegt að umræðan um sjávar-
útveg snúist að miklu leyti um aðganginn að
auðlindinni og hvernig greitt er fyrir hann;
sú umræða mun væntanlega aldrei hætta.
Í mínum huga er hins vegar jafn brýnt að
ræða hvernig við sem þjóð getum aukið
verð mætin sem við fáum fyrir auðlindina á
erlendum mörkuðum, því það er þar sem
þau verða á endanum til.
Nú þegar útlit er fyrir að halli ríkissjóðs á
næstu tveimur árum verði allt að fimm
hundruð milljarðar króna á sama tíma og
Hafrannsóknastofnun leggur til að dregið
verður úr nýtingu mikilvægustu nytjastofna
okkar hefur aldrei verið mikilvægara að huga
að markaðsstarfi erlendis.
Það verður hins vegar ekki gert með tíma-
bundnu átaki á vegum opinberra aðila
mældu í áhorfi á eitt og eitt myndband.
Markaðsstarf erlendis er óhemju dýrt,
flókið og felur aldrei í sér neina beina braut.
Aðstæður breytast dag frá degi og það má
aldrei sofna á verðinum.
Vonandi ber íslenskur sjávarútvegur gæfu til
að fjárfesta af sama kappi og myndarskap
í ímynd greinarinnar erlendis og gert hefur
verið á undanförnum árum með fjárfestingum
í veiðum og vinnslu. Þá er framtíðin björt,
landsmönnum öllum til heilla.
Höfundur er meðstofnandi og
framkvæmdastjóri Niceland Seafood.
Það er skiljanlegt að umræðan um sjávar útveg snúist að miklu leyti um
aðganginn að auðlindinni og hvernig greitt er fyrir hann; sú umræða mun
væntanlega aldrei hætta. Í mínum huga er hins vegar jafn brýnt að ræða
hvernig við sem þjóð getum aukið verð mætin sem við fáum fyrir auðlindina
á erlendum mörkuðum, því það er þar sem þau verða á endanum til.