Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2012, Síða 68

Múlaþing
austurvígstöðvunum, og hin er rituð í til-
efni 25 ára afmælis alþýðuvalda í Rússlandi.
Hallgrímur hafði nýlega ritað um þetta efni
annars staðar.3 4
Sovétríkin enn óbuguð
í 1. tölublaði Austurlands skrifar Hallgímur
um styrjaldarástandið í upphafí ijórða vetrar
annarrar heimsstyrjaldarinnar eins og hann
orðar það. Hann greinir í stuttu máli frá stöð-
unni á vígvöllunum. Aðeins eitt gaf mönnum
von um bjartsýni, vamarþróttur Sovétlýðveld-
anna. Bandamenn höfðu þá lítið sem ekkert
barizt við Hitler. En Sovétríkin stóðu enn
óbuguð, þrátt íyrir ægilegar fórnir, óbætanlegt
tjón. Beztu landbúnaðar- og iðnaðarlöndin
voru töpuð, þau sem framleiddu meira en
helming af hveiti, járni, stáli, alúmíni og
kolum allra Sovétlýðveldanna. Ovinablokkin
var þrefalt ijölmennari og þrefalt afkastameiri
við vopnasmíðar.
í sumarsókninni 1942 höfðu Þjóðverjar
náð Donbugðunni, Norður-Kákasus, Svarta-
hafsströndinni suðaustur fyrirNovorossísk, og
um Stalingrad hafði verið barizt í 3 mánuði.
Ormstan minnti á Verdun í fyrri heimsstyrj-
öldinni. Þar blæddi þýzka hemum svo út, að
hann bar þess aldrei bætur. Nú virtust Þjóð-
verjar stöðvaðir í Stalingrad og í Kákasus.
í Egyptalandi var framkvæðið hjá Bretum,
Bandamönnum veitti heldur betur á Salóm-
ónseyjum og í Nýju-Gíneu. En innrás Breta á
meginland Evrópu, sem Molotov hafði verið
lofað, lét á sér standa.
Lokaorð Hallgríms í greininni vora: „Og
þar sem ólíklegt verður að teljast, að Breta-
stjórn þori sjálfrar sín vegna að skjóta sér
undan þátttöku í Evrópustríðinu lengur en til
vorsins, en barátta fasista vonlaus gagnvart
tveimur öflugum vígstöðvum, þá virðist ekki
ástæða til að örvænta um gang stríðsins.“3
Aldarfjórðungur var liðinn frá Október-
byltingunni í Rússlandi 1917 og stofnun fyrstu
sovézku alþýðulýðveldanna.Seinni grein
Hallgríms í Austurlandi er afmælisgrein af
þessu tilefni. Auðvaldssinnar allra landa höfðu
sýnkt og heilagt kyrjað rógsöng um þessi ríki,
rægt þau og svívirt greipilega. Allar athafnir
Sovétlýðveldanna í Rússlandi höfðu verið
úthrópaðar sem reginglæpir.
Valdasvipting gömlu og spilltu burgeis-
anna var nefnd grimmd og blóðþorsti, frelsi
og velmegun vinnustéttanna var blekking,
atvinnuleg og menningarleg nýsköpun var
kúgun og einræði, dómfelling föðurlands-
svikara, njósnara og tilræðismanna, það vora
réttar-glæpir, friðarbarátta landsins, hún var
hræsni, og herstjómarlegur vamarviðbúnaður,
hann var yfirgangsstefna.
Auðburgeisar heimsins og málaliðar þeirra
ráku upp org og töldu heimsmenninguna í
bráðri hættu, hvenær sem tíðindi bárast um
uppbygginguna í Rússlandi. Þessi lygaherferð
varð þess umkomin að telja milljónum heiðar-
legra manna trú um, að hvítt væri svart, en hún
megnaði ekki að stöðva sigurför sósíalismans
í gamla Rússlandi.
Hver hugsandi maður veit, að sósíalisminn
hefur reynzt fær um að leysa öll stjómarfars-
leg meginvandamál þjóðanna, hann hefur
skapað þjóðfélag án atvinnuleysis, launakúg-
unar og hagsmunamótsetninga. Fyrsta sinn í
heimssögunni hefur sú glæsta hugsjón allra
mannvina verið gerð að veraleika, þjóðfélag
frelsis, jafnréttis og bræðralags orðið til. Hafa
skyldu menn í huga, að hin óskaplega morð-
vél þýzka fasismans, sem borgaralegu ríkin
hrandu fyrir eins og spilaborgir, hún varð íyrst
stöðvuð af vamannætti hins samvirka þjóð-
félags Sovétlýðveldanna. Framvegis munum
við Islendingar fá að lifa tiltölulega frjálsir,
einungis vegna þess að Rauðiherinn gafst ekki
upp, hlutskipti okkar varð ekki það dapurlega
hlutskipti frænda okkar Norðmanna.
Lokaorðin voru: „Og takist mannkyninu að
standa yfir höfuðsvörðum fasismans í þessum
hildarleik, þá verður það vegna þess, að ríki
sósíalismans bilaði ekki á úrslitastund.“4
66