Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2012, Qupperneq 76

Múlaþing
A norðanverðu Langanesi. Ljósmynd: Axel Sölvason.
(vegalengdin á vanalegri siglingaleið um 85
sjómílur; uppl. Sjómælingar Islands). Sam-
kvænt því hefði Sæborg átt að vera komin til
Skála að kvöldi þess sama dags og lagt var
af stað frá Seyðisfirði (14. nóv.), og þegar
enn var ekki teljandi að veðri. I blaðinu er
einnig sagt, að flugvélar hafi leitað að bátnum
síðustu dagana (fyrir 26. nóv.), en án árangurs.
Veður eða tundurdufl er talið líklegast, að
hafi grandað bátnum, segir blaðið. Reyndar
er sagt, að ofviðri hafi geisað þennan dag,
en skv. uppl. Veðurstofu Islands kemur það
ekki heim við veðurupplýsingar frá Dalatanga
eða Skálum.15 Báturinn er sagður hafa verið
í flutningum fyrir setuliðið.
Þann 4. desember 1942 kom meiriháttar
frétt um málið, þegar blaðið Islendingur á
Akureyri tilkynnti, að rekið hefði úr Sæborgu
bjarghringur og stykki úr bátnum, og hefði
þetta komið á land í Sköruvík (Skoruvík)
á Langanesi. Blaðið bætti við, að kunnugir
teldu, að brakið benti frekast til þess, að skipið
hefði farizt á dufli.23 Svipuð frétt er í Verka-
manninum þann 5. desember.23 Sköruvík er
norðanntegin á Langanesi, og bendir það
til þess, að báturinn hafí verið kominn fyrir
Langanesfont, þegar hann fórst. Hann hafí
þá hætt við að koma við á Skálum. Ekki eru
til veðurathuganir frá Sköruvík frá þessum
tíma, þær hófust fyrst árið 1944. Athyglisvert
er, að fréttin um þennan reka er aðeins örfáar
línur í þessum blöðum, og ekki er að sjá, að
fréttinni hafi verið fylgt eftir næstu daga eða
síðar. Ekki er getið, hver fann bjarghringinn
eða stykkið úr bátnum, og hvað við þennan
reka var gert. Var honum komið til réttra yfir-
valda til rannsóknar svo skera mætti úr, að
enginn vafí væri á, að þetta væri úr bátnum?
Var þetta lagt fyrir sjópróf, voru sjópróf haldin
og hvar? Öllu þessu er látið ósvarað. Engar
frekari fréttir fínnast í blöðunum. í Sköruvík
bjó þá Bjöm Kristjánsson.
Sjómannablaðið Víkingur fjallaði um
slysið í janúarhefti sínu 1943 og skýrði svo
frá, að af öllum, sem til þekktu, væri talið
sennilegt, að skipið hefði farizt á tundurdufli,
og var því bætt við, að mjög mikið hefði verið
um tundurduflarek um þessar slóðir. Sannar-
lega rak dufl á suðurströnd Langaness, og ollu
þau íbúum á Skálum skaða, hús skemmdust,
þótt ekki yrðu slys á fólki.24
I 2. tbl. Austurlands í Neskaupstað,
dagsettu 24. nóvember 1942, og ætla má,
að Bjami Þórðarson, ritstjóri blaðsins, hafí
skrifað, er heilsíðugrein um samgöngur fyrir
Austurlandi. Þær hafi orðið strjálar, eftir að
stríðið hófst, Lagarfoss og Nova séu ekki
lengur í förum, einungis Esjan komi mánaðar-
lega. Reynt hafí verið að bæta úr þessu með
því að láta bát ganga á milli fjarðanna. En
hann hefði verið ein elzta fleytan í fíotanum
og oft verið notaður til tundurduflaveiða;
hann hafi líka reynzt lélegur til fólksflutninga.
Ekki er minnzt á mb. Sæborgu með nafni í
Austurlandi né um hvarf hennar og þá, sem
þar fórust.25
Hvað gerðist?
Ymsar kenningar hafa orðið til um afdrif
mb. Sæborgar. Grandaði veðrið bátnum,
fór hann fyrir Langanes og í Langanesröst
í vonzkuveðri? Fékk hann á sig brotsjó/hnút
eða varð hann fyrir tundurdufli á reki? Eins og
74