Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2012, Blaðsíða 45

Plíníus íslands
nú í elli mér tekst ekki heldur að mynda, sem hér vaxa, fyrir minni handarriðu og á vetrar-
tíma, en kemst ekki til að uppleita þau hér og hvar, og í fjarska á sumrum, en sýni viljann í
því eg get. (Jón Guðmundsson and his Natural History oflceland. Islandica XV, bls. 27).
Úr Tíðsfordríf
Um lífsteininn Bezoar og hrafnana
Það hagleiks-, heilsu-, og lukkuberið, sjálfur lífsteinninn, sem kallast Bezoar, í frankfort-
ískum bókum. Um þá rauðu baun er nógliga þar sagt, sem verða skal innan í mæðitára
kleprum við augu hjartarins.
So er sagt hjá þeim gamalfróðu, að bóndi nokkur, vel vís og frómur, aumkaði sig yfír
einn hungurmorða hrafnsunga, er af hafði étist, tók hann til sín og fóstraði harla vel í 3 ár.
Þar epter hvarf krummi burt, so hann spurðist hvörgi upp né þekktist, því að bóndi hafði
einkennt hann. Sögðu menn hann mundi aldrei aptur koma og ósannað væri það í fom-
mæli, að hrafn kynni fugla best fóstur að launa. Eptir önnur 3 ár liðin kom krummi bónda
aptur, með lífsteininn. Lagði þessa rauðu baun í lófa hans. Sannaðist þar með fornmælið.
Bóndi spretti til undir vinstra armi sínum og lét hann þar inn, sem vera átti. Hann græðir
sjálfur fyrir utan. So skyidi hann lifað hafa 3 mannsaldra, með því yfírbragði og góðri
heilsu, sem þá hafði hann. Um síðir bar so til, að sú kona sem hann átti, fann þetta ber
undir hans armi sofanda. Hún kroppaði þar til um losnaði, en hann vaknaði. Hann sagði
nú mál komið að safnast til feðra sinna; gjörði sinn reikning og bjóst til. Þegar steinninn
var af honum stóðust varla menn að sjá hann, því hann var sem dauðinn tilsýndar; var
huslaður og dó síðan.
So hafa þeir gömlu af honum skrifað, að í þessu litla hagleiksberinu væri fólgnar allar
þær heilsubætur og dygðir, sem til em, og skapaðar hafa verið í öllum öðram náttúru-
steinum, urtum, grösum, viðum, og öllu því sem þessi glóbus í sér hefur til lífs og heilsu.
Þegar rökkurs býsnum, með ráni kirkjunnar, hennar silfurs og dýrgripa, rigndi yfír
Skálholt, og bækur foreiddar, hafði ein borist í mína sveit. Á hana lærða eg ungur. Þar var
sagt nokkuð um það fyrsta hagleiks berið, sem föðursins orð og andi útblés og auglýsti,
með sköpun og aðgreiningu. Sérhverra hluta, hvað hans guðdómur hafði þar inni hulið,
hvað einginn fullskoðað fær, meðan menn byggja heim þennan, ásamt þeirri aðgreiningu
sköpunarinnar, hefði hann plantað ofarst og hæst aldinanna, ófölnandi jörð, lystigarðinn
Paradís, so sem blómstur eru gjaman efst á viðum og grösum. Því hafa þeir gömlu þvílíka
eður soddan samlíking gjört hér um, að líka sem sá staður Paradís hefur það besta, sem fínnast
mátti í allri sköpun heimsins, og þar með ófölnandi, en ekki so sem mannlig planteran, þá
hafi skaparinn látið heiminum fylgja þetta litla heilsuberið, so sem paradísiskrar náttúru, sem
manninn lætur hvorki sýkjast né eldast, þó samt skuli sá um síðir sjálfur girnast að deyja.
Áðurgreindur steinn, Diacodes, hefur þá eina náttúru með fleirum, að hvör sem hann
ber, einkum sé hann í gylltum umbúningi, að hvör sem hann sér, fær til hans soddan kær-
leika og ástarþokka, að hann frambýður honum þann góðvilja eður gjöf, sem hann þarf
eður þiggja vill. Því kann sá ekki heldur, sem lyfstein hefur nokkra manna mótreist að fá.
43