Saga - 2019, Síða 127

Allar aðrar þjóðir notast beinlínis við verndarstefnu og þegar þær
kvarta eigum við greinilega í „alþjóðlegum erfiðleikum“. En hvað ger -
ist þegar við [Bandaríkjamenn] kvörtum, herra forseti? … Herra forseti,
hversu lengi ætlar ríkisstjórn Bandaríkjanna að styðja þessa stefnu efna-
hagslegrar sjálfseyðingar?57
Höfundur bréfsins var verulega óánægður með að utanríkismál
ættu alltaf að fá forgang fram yfir mál bandarískra fyrirtækja. Ljóst
er af bréfi Leonards að ekki var eining vestanhafs um þessa lausn
málsins. Þrýst var á stjórnvöld innanlands að styðja við bandaríska
flutningastarfsemi, þar með talið fyrirtækið Rainbow Navigation.
Slíkur þrýstingur dugði þó ekki til vegna þess að bandaríska ríkis-
stjórnin taldi að halda yrði góðum tengslum við Íslendinga til að
vernda hernaðaraðstöðu sína á Íslandi. Elizabeth Dole samgöngu -
ráðherra var þó undantekningin sem sannaði regluna en hún var
mótfallin samkomulaginu auk þess sem óeining ríkti í einhverjum
mæli meðal þingmanna.58
Þótt forsvarsmönnum Rainbow Navigation hafi að lokum ekki
tekist að hafa mikil áhrif á ráðamenn í utanríkisráðuneytinu eða
varnarmálaráðuneytinu má samt sem áður segja að fyrirtækið hafi
haft umtalsverð áhrif á bandarísk utanríkismál með athöfnum sín-
um. Fyrirtækinu tókst að koma af stað milliríkjadeilu milli Íslands
og Bandaríkjanna með því að taka að sér vöruflutningana. Því er
mikilvægt, líkt og McCormick leggur áherslu á, að horfa ekki ein-
ungis til ríkisvaldsins heldur einnig annarra hópa þegar kemur að
utanríkismálum. Segja má að uppi hafi verið fleiri ólík sjónarmið í
Bandaríkjunum en á Íslandi þegar kom að mótun utanríkisstefnu í
Rainbow Navigation-málinu. Í Bandaríkjunum virðast innlend fyrir-
tæki þó að lokum hafa haft mun minni áhrif á utanríkisstefnuna en
á Íslandi enda var bandaríska fyrirtækið ekki atkvæðamikið í þar-
lendu viðskiptalífi.
Vorið 1986 endurnýjaði bandaríska varnarmálaráðuneytið samn-
ing sinn við Rainbow Navigation þótt margir embættismenn hefðu
rainbow navigation-málið 125
57 „Every other nation practices outright protectionism and apparently when
they complain; we have an “International Crisis”. What happens when we
complain Mr. Presient? … Mr. President, how long is the United States Govern -
ment going to support this philosophy of “Economic Self Destruction?“ RR.
(Ronald Reagan Presidential Library). Skjöl Freds Fielding. BE003-15. Nr.
500118. Bréf G. D. Leonard til Ronalds Reagan, 16. apríl 1987.
58 Vef. Kilian, „Shultz Signing Iceland Pact to Soothe Mouse That Roared“.
Saga vor 2019 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 13.5.2019 17:21 Page 125