Saga - 2019, Blaðsíða 133

Áfrýjunardómstóllinn í Washington átti ekki eftir að reynast
ríkis stjórninni betur heldur staðfesti hann dóminn. Antonin Scalia,
sem síðar varð dómari við Hæstarétt Bandaríkjanna, var einn þriggja
dómara í málinu og kom í hans hlut að skrifa álitið. Hann fór ekki
mjúkum höndum um gjörðir ríkisstjórnarinnar:
Háttsemi flotans í þessu máli var óvenjuleg. Rainbow [Navigation]
fékk ekkert tækifæri til að skoða og, ef mögulegt hefði verið, leiðrétta
ályktunina um fyrirvarann sem beitt var til að fella forgang fyrirtækis -
ins úr gildi um að taxtarnir væru „fram úr hófi eða ósanngjarnir á
annan hátt“. Kannski hefði ráðherrann hagað sér öðruvísi hefði hann
ekki aðallega verið að hugsa um hernaðar- og utanríkismál þegar hann
tók ákvörðunina sem hann hélt að réttlætti notkun hans á fyrirvaranum
um að taxtarnir væru „fram úr hófi eða ósanngjarnir á annan hátt“ —
sem hann hélt jafnframt að gætu vegið þyngra en öll sú viðskiptalega
velgengni sem Rainbow gæti hafa náð fram með flutningunum.74
Að mati dómstólsins var augljóst að ríkisstjórnin hefði misnotað
þennan fyrirvara um einokun af hálfu bandarískra fyrirtækja til að
ná fram utanríkispólitískum markmiðum. Tilraun Bandaríkja stjórn -
ar til að leysa málið hafði misheppnast. Leita þyrfti annarra leiða til
að leyfa íslenskum fyrirtækjum að bjóða í flutningana og var útlit
fyrir að það ferli gæti tekið þó nokkurn tíma.
Leynifundur í London leiðir til milliríkjasamnings
Í ágúst 1986 lagði Theodore Kronmiller, ráðgjafi (eða „lobbíisti“)
sendiráðs Íslands í Washington, formlega til að samþykkt yrði sér-
stök viðbót við varnarsamninginn sem heimilaði undantekningu á
bandarísku lögunum frá árinu 1904 og lýsti því nokkuð nákvæm -
lega hvernig best væri að fulltrúar Íslands höguðu sér til að hægt
rainbow navigation-málið 131
74 „The manner of the Navy’s action in this case was extraordinary, giving
Rainbow no opportunity to examine and, if possible, correct the factual finding
of “excessive or otherwise unreasonable” rates on which termination of its
preference was based. Perhaps the Secretary would have proceeded differently
if he had not been relying primarily upon the military and foreign policy consi-
derations which he thought could justify his finding under the “excessive or
otherwise unreasonable” proviso, and which in his view would overcome
whatever economic showing Rainbow might have made.“ Sks.E. Forstj. III. L-
35/1. Rainbow Navigation, Inc. v. Department of the Navy. Fylgiskjal minnis -
blaðs, 28. mars 1986.
Saga vor 2019 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 13.5.2019 17:21 Page 131