Saga - 2019, Blaðsíða 215

því brýnt erindi við íslenska lesendur sem annað tveggja láta sér annt um
trúar- eða menningararf Vesturlanda. Þá stenst hún að því er best verður séð
þær kröfur sem eðlilegt er að gera til námsefnis, meðal annars í guðfræði,
að minnsta kosti þegar um inngangsnámskeið er að ræða. Full ástæða er því
til að þakka höfundi framlagið. Með bókinni hefur hann lagt fram vænan
skerf til að fræða lesendur sína um mikilvægan þátt í menningarsögu okkar
og Vesturlanda almennt sem hefur legið óþarflega mikið í þagnargildi um
langt skeið. Bókin er prýðilega úr garði gerð af hálfu útgefanda. Hana prýða
hátt á þriðja hundrað mynda og eru flestar ef ekki allar í lit. Þá er ritið búið
öllum nauðsynlegum skrám en ekki aðeins mannanafnaskrá (auk allra
form legustu skráa yfir heimildir og myndir) eins og hefur til skamms tíma
verið allt of algengt í íslenskum fræðiritum. Í nútímalegri fræðivinnu ríður
oftar en ekki á að atriðisorðaskráin sé vönduð.
Hjalti Hugason
Søren Mentz, DEN ISLANDSKE REVOLUTION. 100 danmarkshistor-
ier. Aarhus Universitetsforlag. Århus 2018. 100 bls. Myndir, heimilda-
listi.
Samband Danmerkur og Íslands, einkum frá átjándu öld til samtímans, er
umfjöllunarefni bókarinnar Den islandske revolution eftir danska sagnfræð -
ing inn Søren Mentz. Sambandið milli landanna tveggja tók miklum breyt-
ingum á þessu tímabili og óvissa ríkti um það á tímabili hvernig skilgreina
bæri stöðu Íslands í Danaveldi. Var Ísland landshluti (d. provins), nýlenda
(d. koloni) eða jafnvel hjáland (d. biland)? Bókin er í senn sambands- og
skilnaðarsaga Íslands og Danmerkur auk þess sem viðhorfum til sambands-
sögunnar eftir hinn endanlega skilnað árið 1944 eru gerð nokkur skil.
Den islandske revolution tilheyrir ritröð fyrir almenning sem ber yfirskrift-
ina 100 danmarkshistorier. Hugmyndin er sú að bækurnar verði 100 og hver
bók telji 100 blaðsíður. Útgáfutímabil bókanna í ritröðinni spannar 100
mánuði, sú fyrsta kom út í september árið 2017 og síðan hefur eitt rit bæst í
ritröðina í hverjum mánuði. Útgangspunktur hverrar bókar er mikilvægt
ártal, í þessari bók árið 1809.
Samhliða útgáfu ritraðarinnar hefur frekara lesefni verið birt á vefnum
www.danmarkshistorien.dk. Þar er einnig að finna skýringakort, tímaása og
stutt myndskeið þar sem höfundar segja frá umfjöllunarefnum sínum í
stuttu máli. Á vefnum eru enn fremur birtar frumheimildir sem tengjast
hverju viðfangsefni. Efni tengt þessari bók er til dæmis sambandslagasamn-
ingurinn frá 30. nóvember 1918 og greinar úr dönskum blöðum árið 1944
þegar lýst var yfir stofnun lýðveldis á Íslandi.
ritdómar 213
Saga vor 2019 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 13.5.2019 17:22 Page 213