Bibliotheca Arnamagnæana - 01.12.1957, Blaðsíða 77

75
ein måtte venta det i denne situasjonen. I K-g er alt dette levande kvorvi
for ei turr logisk beingrind. - Når saka var pådømd på Alltinget, skulle
ved ordinær féransdomr godset til den dømde i fylgje Gråg. skiftast slik
at kreditorane til den dømde og kona hans fekk sitt fyrst. Deretter skulle
den goden som administrerte domstolen, ha ei ku eller ein okse, og sidan
resten av godset delast likt mellom saksøkjaren og fjerdingsmennene13.
Den rike O. kunne ikkje ha nokon gjeld som hadde noko å seia, og avgifta
til goden måtte vera ein bagatell mot hitt. Difor kunne sambandsfelagane
i praksis gjera rekning med å få halve eigedomen til O. om han vart dømd
til skogarmadr på tinget. I soga er likevel tidlegare ingen ting nemnt om
at sambandsfelagane hadde gjort avtale om at dei skulle dela eigedomen
til O. med fjerdingsmennene. Ein bør visst skjøna soga slik at denne lov-
føresegna er noko hovdingane siett ikkje har tala om og kan henda ikkje
komi i hug, då dei gjorde avtale om søksmålet. Skulle dei få alt, måtte dei
bryta loven. Of. let som om han trur at dei aldri hadde tenkt anna enn å
vera lovlydige, og at dei hadde vori klåre over lovføresegna då saka vart
reist. Han skundar seg med å gripa ordet ut or munnen på Eg. og fortel
kva hovdingane måtte ha sagt, på same måten som han tidlegare hadde
fortalt domarane kva dei hadde svori. Samanhengen er utførlegare forklåra
i K-g med setningane er pér bjuggud målit til 4421 og er sekbarfé eigu
taka at Iggum 4422-23. Desse setningane er likevel slike som ein mann
med aldri så lite kunnskap om rettspraksis lett kunne leggja til. Det er
difor uråd å seia om dei er opphavlege. Heilt sikkert rang i M-g er derimot
setninga at pér munid hafa hålft Melsland 4410"11. Setninga ef f>ér erud
dtta bandamenn 4410 er vilkåret, ikkje for at dei skulle ha halvparten
(det skulle dei ha i fylgje loven), men for at denne halvparten vart delt
på åtte mann, d. v. s. at kvar fekk ein sekstandedel. Her har K-g det rette,
allvisst når det gjeld innhaldet. J. Helgason meiner feilen i M-g kan
forklårast som fylgje av mislesing. Førelaget til M-skrivaren kan ha hatt
at pér munid hafa inn sextånda hlut hverr, er pér skulud allir hafa hålft
Melsland, el. likn., og ein skrivar har så av vanvare hoppa frå det fyrste
hafa til det andre. - 451"2 po at pér---dæmi til M. Nesten heilt same
13 Jfr. t. d. Gråg. Ia 85-86. Maurer hevdar at same regiane og truleg har goldi
ved forlik (Vorlesungen V 815). Men Heusler held fram som ein regel for i.-s. at
féransdomr i dei herre kan vera fylgje av skoggangsdom på tinget (Strafrecht § 95).
Det hindrar sjølvsagt ikkje at sambandsfelagane også ved sjdlfdæmi kunne tileigna
seg like mykje, men då utan féransdomr.