Bibliotheca Arnamagnæana - 01.12.1957, Blaðsíða 230

228
tinga. Liksom ei rennande elv av og til kan vida seg ut til ein brei innsjø,
der vatnet gjev seg gode stunder før det renn vidare, slik stoggar og
handlinga opp i „die situationsdichtung“. I desse bolkane vik sansen for
djupare og fjernare samanhengar attende. Her er ingen mystikk. Tids-
momentet vert uviktig. Fordjupinga i noet er alt. Og dette noet vert ut-
fylt av omfangsrike samtalar, som nok kan ha interesse for den vidare
sogesamanhengen, men som fyrst og fremst står der for si eiga skuld.
Her kan sogemannen lata ordhegda til visse sogepersonar få fri taum. Her
kan dei briljera med kvasse åtak og vittige tilsvar. Her kan komikken
breia seg, samstundes som sogemannen kan få fram ymse opplysningar
som han elles vanskeleg ville kunna taka med. Klassiske døme på
„situationsdicbtung“ er GuSrunarkvi'Sa I, visse delar av Helg. Hund. II
og Lokasenna, i prosalitteraturen mannjamninga mellom kongane SigurSr
og Eysteinn i Morkinsk. og Heimskringla, like eins tretta mellom hovd-
ingane i Qlkofra ]). I prosaen er døma alltid innfelde i ei ramme av vanleg
sogeepikk, slik som i B.
Jamvel om dei omfangsrike samtalepartia i B ikkje er samla på ein stad,
men skifte mellom to ting, med ordinær sogeprosa imellom, verkar dei
som ein kunstnarleg einskap. At det er denne dramatiske delen som inne-
held det mest originale og kunstnarleg sett mest verdfulle ved soga vår,
må folk ha skjøna frå gamalt av. Det viser namnet til soga (eller namna).
Dei „episke" sogedelane er på ymse vis ei heller konvensjonell ramme.
Heusler seier at fremre luten av soga er sermerkt ved „biasse allgemein-
heit der schilderung, die armut an scharf bestimmten situationen"97. Dette
er langt på veg rett, serleg når det gjeld framstellinga av Of.s livskår
heime, O.s eventyrlege oppgang til rikdom og makt og arbeidet til Osp.
på garden. Men ein slik skildringsmåte er berre rimeleg i den delen av
soga der dei ålmenne føresetnadene for hovudhendingane vert lagde til
Lokasenna, HårbarzlioS, das streitgedicht der Qrvar-Odds saga c. 40, die Hrim-
gerSarmål (HHi. 12-30) nebst einigen kiirzeren, weniger selbststandigen compo-
sitionen. das scharf kennzeichnende dieser stiicke ist: sie enthalten keine fabel; sie
wickeln weder unmittelbar noch mittelbar einen epischen faden ab. die situation,
sei sie sagenhaft, sei sie ad hoc erfunden, ist der vorwand fur einen wortwechsel,
dessen poetisches leben ganz in sich selbst, in dem dramatischen hin und her beruht.
es ist in der tat dramatische, wenn auch vermutlich nicht mimische dichtung. ihr
inneres wesen schliesst es aus, dass der dichter zu eigener erzahlung das wort
ergriffe" (Der dialog s. 199).
” Utg. 1913
s. liii.