Andvari - 01.01.2013, Qupperneq 40

38
JÓN SIGURÐSSON
ANDVARI
ábyrgð enda þótt hann hefði ekki einu sinni vitað af þeirri saknæmu
vanrækslu að málið var ekki gert upp innan frests eða leitað gjald-
eyrisleyfis. Engu að síður hlaut hann af þessu álitshnekki sem varð
honum miklu þyngri refsing en sú einfalda sekt sem við lá að lögum.
Hlaut hann meðal annars að taka sér hlé frá bankastjórastörfum um
hríð meðan rannsókn stóð yfir. Almennar umræður og fjölmiðlafár um
olíumálið snerust mest um spillingu, hermang, forréttindi og stjórn-
málatengsl, en ekki var virt að málið tengdist Vilhjálmi Þór engan
veginn að öðru leyti.
Halldóra B. Björnsson skáldkona skrifaði um þjóðsögur sem tengj-
ast Litla-Sandi og Mið-Sandi í Hvalfirði þar sem Olíustöðin stóð.
Samkvæmt sögnum hafði hrakin ekkja mælt svo um og lagt það á að
enginn sæti jörðina þarna lengur en áratug án verstu áfalla. Þetta væri
„dulin landsskuld“ eftir „álagadóm og áhrinsorð ekkjunnar“. Halldóra
lætur í það skína að þetta hafi gengið eftir er olíumálið kom upp. Þess er
og að minnast að olíumálið stendur yfir á svipuðum tíma sem yfirvöldin
reyndu að hnýsast í skattamál Halldórs Kiljans Laxness og ritlaun sem
hann hafði fengið fyrir útgáfu á Sjálfstæðu fólki í Vesturheimi. Við og
við var reyndar talað opinberlega um einkareikninga íslenskra athafna-
manna í bönkum erlendis og er til dæmis vikið að slíku í nýlegu riti um
þjóðkunna fjölskyldu.
Olíumálið varð lengi tilefni mikilla árása á samvinnuhreyfinguna.
Margir samvinnumenn tóku þetta einnig nærri sér og töldu staðfestingu
á því að hreyfinguna hefði borið af leið undir auðvaldsmerkjum. Margir
gerðu sér mat úr olíumálinu á kostnað Vilhjálms Þór. Vantaði þá ekki
háð, útúrsnúninga eða rangfærslur. Kunn varð staka sem alþingismaður
í Sjálfstæðisflokknum hafði kveðið þegar Vilhjálmur hélt til starfa við
Alþjóðabankann:
Vilhjálmur hlýtur vegleg laun,
valinn til æðstu ráða,
en Haukur er látinn á Litla-Hraun:
lagður inn fyrir báða.
Ekki verður lítið gert úr eftirlitsskyldu stjórnarmanna og síst úr lög-
formlegri eftirfylgjuskyldu stjórnarformanns sem áritar ákvarðanir, en
olíumálið er einstakt að því leyti að yfirleitt hefur ekki verið gerð gang-
skör að því að krefja stjórnarmenn reikningsskapar. Hlutur Vilhjálms
Þór virðist fremur formleg ábyrgð en eiginleg sök. Svo sem áður er sagt