Andvari - 01.01.2013, Síða 148

146
SVEINN EINARSSON
ANDVARI
veginn fékk ég á tilfinninguna að þarna væri þó ungur maður sem vissi hvað
hann vildi. Hann sýndi mér skrif sem hann hafði lagt stund á í skóla. Þetta
voru augljóslega ósjálfstæð skólaverkefni, mjög undir áhrifum frá fáránleika-
stefnunni, einkum Beckett. Lítið vissi ég þá að þessi ungi maður átti eftir
að verða helsti Beckett-sérfræðingur þjóðarinnar, þýðandi og greinandi. Ég
spurði hann hvort ekki væri erfitt að heita Ibsen. Hann sagði að á það yrði þá
að reyna. Hann lét reyna á það.
Þetta var satt að segja eitt af hundruðum svona viðtala. En einhvern veginn
var það öðruvísi en hin. Þegar færi gafst næst að ráða aðstoðarleikstjóra, sem
getur verið á við marga skóla, varð þessi ungi maður fyrir valinu. Og þegar
mig vantaði leikhúsritara nokkrum árum síðar varð hann einnig fyrir valinu.
Þetta allt er tíundað hér af þeirri ástæðu einni, sem oft hefur verið klifað á,
að bestu skáldin koma iðulega fram eftir skólun í leikhúsum. Fyrirmyndirnar
heita hvorki meira né minna en Shakespeare, Moliére, Goethe, en líka Brecht,
Pinter...
Með leikritinu Elín Helena 1993 hélt Árni Ibsen innreið sína sem leik-
skáld í „stóru“ leikhúsin. Og þó. Frumraun hans hafði verið leikgerð að Oliver
Twist, sem hann vann fyrir Þjóðleikhúsið 1981 og Bríet Héðinsdóttir setti upp.
Síðan reri hann út einn á báti með leikritinu Skjaldbakan kemst þangað líka
sem fjallaði um svo óvenjulegt efni sem tilbúinn fund skáldanna William
Carlosar Williams og Ezras Pound. Það tveggja manna tal átti sér stað undir
formerkjum Egg-leikhússins í húsakynnum Nýlistasafnins við Vatnsstíg; Árni
leikstýrði sjálfur, en sýning fór svo á flakk og var sýnd á leiklistarhátíðum í
Dublin, Kaupmannahöfn og Brighton. Síðar var leikurinn settur upp á Lilla
teatern í Helsinki og hjá Leikfélagi Akureyrar og loks í útvarpsleikhúsinu.
Árni var sem sagt orðinn alþjóðamaður með sínum fyrstu verkum. Og þurfti
ekki að koma á óvart. Efnið í Skjaldbökunni var í senn kunnuglegt og ný-
stárlegt, karp tveggja skálda á öndverðum meiði um hlutverk skáldskaparins
og skáldsins í samfélaginu. Árni tók miklu ástfóstri við Carlos Williams og
þýddi mikið af ljóðum hans, en í leiknum lýsir hann þó einnig skilningi á
hinum órólega anda, Pound, sem meðal annars varð það á, að mæla fasistum
bót sem kunnugt er. Læknirinn Carlos Williams er hins vegar nær taóism-
anum í auðmýkt sinni gagnvart lífi og starfi. Þetta var 1984.
Næsti leikur var einnig á vegum Eggleikhússins, þó að Sjónvarpið tæki
sér síðar fyrir hendur að filma þann leik. Leikurinn nefndist Afsakið, hlé og
var þannig til kominn, að sá sem hér heldur á penna hafði lengi gengið með
það í maganum að kynna belgíska skáldið Ghelderode fyrir íslenskum leik-
húsgestum. Og þó að hinn frábæri leikur Pantagleize væri reyndar freistandi
verkefni, lá einþáttungurinn Escurial betur við höggi fyrir févana leikflokk
eins og Eggið hans Viðars Eggertssonar. Ég vildi láta leika þann leik í tvígang
á tvo ólíka vegu, fyrst nokkuð svo hefðbundið með dularfullum kertum og