Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 15

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 15
The 1918 Katla eruption around 3 PM the youngsters in the group were sent home for safety’s sake. Shortly afterwards it became clear that a jökulhlaup was approaching along the Skálm river. The remaining farmers hastened across the river as a greyish-black wave of flood water, 2– 3 m high, was closing in “about 10 minutes away” from the ford (Jóhannsson, 1919). Although the herd- ing farm hands made a narrow escape, no human lives were lost and all reached safety (Jóhannsson, 1919; Gísladóttir et al., this issue). The branch that came down Hólmsá swiftly re- moved the bridge in the canyon, around 3 PM (Jóhannsson, 1919). It advanced down Kúðafljót and reached the farm Sandar in Meðalland not later than 5 PM, where the farmer’s family made a narrow es- cape. The water in Kúðafljót continued to rise and by 8 PM the flood had reached the homefields of Strönd in Meðalland, not receding until 10 PM and leaving 2–3 m thick heaps of ice on its banks (Jóhannsson, 1919). The northern fork flooded large areas in the dis- tricts of Álftaver and Meðalland (Figure 9). In Álfta- ver the flood water entered local rivers and brooks and left up to 4 m thick heaps of ice and sludge on their banks (Jóhannsson, 1919). An excursion to the outlet of the 1918 jökulhlaup at the southern tip of Kötlujökull (Jóhannsson, 1919) found that the first phase of the jökulhlaup had trav- elled on the surface of Kötlujökull and part of it had overtopped the adjacent hills into the gully Re- mundargil (Figure 9). Flooding over the surface of the northern part of Kötlujökull was also confirmed (Sveinsson, 1919). Second phase of the jökulhlaup on October 12 A much larger flood was seen from Hjörleifshöfði on Mýrdalssandur around 5 PM as it pushed through the 1.5 km wide gap between Selfjall and Hafursey (Fig- ure 9). It carried huge amounts of ice, flooded the area around Hjörleifshöfði and continued into the sea (Jóhannsson, 1919). The farmer in Hjörleifshöfði de- scribed it as if “snow-covered hills” were rushing over the sandur plain. The width of the flood on the east side of Hjörleifshöfði was about 5 km (extending to the east of Lambajökull hill) and about 3 km on the west side. The flood lasted into the evening, but re- ceded during the following night. From Vík it was noticed that the flood in Múlakvísl had receded around 5:30 PM (by then Múlakvísl river had been blocked at Selfjall by ice carried by the jökulhlaup), but at the same time a much larger flood had reached Hjörleifshöfði, car- rying huge icebergs (Jóhannsson, 1919). The flood formed a large spit of sediment and ice blocks into previously navigable waters. Offshore, the icebergs formed a large pack of ice slowly moving towards the west. The “main flood” broke up the edge of the glacier and created an ice canyon. Members of an excursion dispatched by the sheriff at Vík estimated this canyon to be 1300–1700 m long and 300–500 m wide with ice walls up to 130 m high (Sveinsson, 1919). This sec- ond phase of the jökulhlaup was confined to the west- ern part of Mýrdalssandur and did not reach Álftaver or Meðalland. The flow front of the jökulhlaup apparently ad- vanced the 9 or 10 km from Hafursey to Hjörleifs- höfði in about 30 minutes, a velocity of 20 km/hour (∼6 m/s). Flooding on Mýrdalssandur 14–28 October On the morning of October 13, the jökulhlaup was over and had left large icebergs on the sandur plain (Figure 10), from “20 m to 60 m high” (Loftsson, 1930). The coast had advanced and a second spit had formed from the flood deposits, with numerous stranded icebergs. The flood resumed on October 14, forming chan- nels with fast flowing waters that buried or carried off icebergs left on the sandur in the first two days (Jóhannsson, 1919). During the following day the wa- ter flow had decreased and bars had appeared between the channels, some of which appeared quite deep. The next four days saw similar conditions where the wa- ter flow decreased and increased again. On October 20 the flood was smaller than before and continued to decrease until October 26, when the sandur plain was more or less dry (Jóhannsson, 1919). The last flood occurred on October 28. About three weeks af- ter the eruption was over, on November 26, a substan- JÖKULL No. 71, 2021 13
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.