Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 140

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 140
Einar B. Pálsson Einar B. Pálsson hafði stálminni og gat með mik- illi nákvæmni rifjað upp atburði áratugum eftir að þeir gerðust. Það var á 50 ára afmæli Jöklarann- sóknafélagsins í Norræna Húsinu í nóvember árið 2000 sem hann kom að máli við mig og sagðist vilja koma á framfæri sögunni af því hvernig það kom til að skipulegar jöklarannsóknir hér á landi hófust á 5. ára- tug 20. aldar gegnum samstarf áhugafólks og vísinda- manna, áður en Jöklarannsóknafélagið var stofnað. Í kjölfarið fóru margar heimsóknir til Einars á Ægis- síðuna þar sem hann rakti sögurnar en ég tók upp á segulband. Við Valgerður Jóhannsdóttir og Lilja Þor- leifsdóttir skráðum þær síðan, Einar fór yfir og bætti við. Hann sagði að þessi aðferð, sem við öll höfðum mikla ánægju af, hentaði sér vel. Einar sagði að það væri ekki fyrirhafnarlaust að rifja upp hluti með þess- um hætti, hann yrði að einbeita sér og að það væri meira átak að gera slíkt en verið hefði áður, þegar maður væri kominn undir nírætt. Ætlunin var að koma þessari frásögn á prent fljót- lega eftir að hún væri skráð. Við náðum þó ekki að ljúka verkefninu að fullu, því síðla vetrar 2001 þurfti Einar að gera hlé vegna veikinda Kristínar konu sinn- ar. Þá var svo komið að aðeins átti eftir að rekja síðasta daginn í vélsleðaferðinni á Vatnajökul 1946. Lesa má um þann leiðangur annars staðar2 en ferðin niður af jökli gekk ágætlega. Við ræddum það nokkr- um sinnum á næstu árum að taka upp þráðinn, en af því varð ekki. Frásögnin sem hér birtist er sett fram þannig að orðum og texta Einars er ekki hnikað til nema á stöku stað, og þá aðeins til að tengja saman mismunandi kafla í frásögninni. Þó svo Einar tæki ekki þátt í jöklarannsóknum eftir fráfall Steinþórs Sigurðssonar, átti hann þátt í björgun Geysis á Vatnajökli haustið 1950. Geysir, millilandaflugvél Loftleiða, skilaði sér ekki úr flugi frá Evrópu þann 14. september. Þrátt fyrir umfangsmikla leit spurðist ekkert til vélarinnar og var talið að all- ir hefðu farist. Varðskipið Ægir, statt við Langanes, nam síðan neyðarkall frá Geysi fjórum dögum síð- ar, þann 18. september. Beindist athyglin að norð- vestanverðum Vatnajökli sem var eina svæðið sem hafði verið hulið skýjum allan tímann frá því Geysir fórst. Flugvélin Vestfirðingur fann svo Geysi á Bárð- arbungu. Eftir að vélin fannst þurfti að ákvarða stað- setningu hennar með sem mestri nákvæmni svo hægt væri að bjarga fólkinu þó svo að veður versnaði á ný. Fjallagarparnir Árni Stefánsson, Einar Sæmundsson og Franz Pálsson, bróðir Einars, höfðu farið austur í Lón að leita að Geysi, því heyrst hafði til flugvél- ar í Álftafirði kvöldið sem Geysir týndist. Þeir Árni voru við leit austast á Vatnajökli og því ekki tiltækir til að hjálpa við björgun af Bárðarbungu. Það kom í hlut Einars að staðsetja flakið úr lofti og í samtali okkar lýsti hann aðkomu sinni svona: „Við Sigur- jón Rist flugum í Catalína flugbát inn á Vatnajökul. Verkefnið var í fyrsta lagi að gera staðarákvörðun og skoða aðstæður á jöklinum, en af þeim sem eitthvað þekktu til á jöklinum var ég einn tiltækur. Í öðru lagi þurfti að finna leið sem fær væri jeppum að jöklinum og höfðu menn þar einkum áhyggjur af ám. Það var hlutverk Sigurjóns sem þá hafði hafið störf á Raforku- málaskrifstofunni að skoða það.“ Vélin hafði brot- lent suðaustan til á Bungunni, á sléttum jökli. „Það var ljóst að björgunarleiðangur yrði að koma norð- an frá. Ég hafði því samband við Dr. Svein Þórðar- son sem verið hafði með okkur á Vatnajökli 1942 en hann bjó þá á Akureyri. Hann kom okkur í samband við Þorstein Þorsteinsson, formann Ferðafélags Akur- eyrar, sem síðan skipulagði björgunarleiðangurinn.“ Hópur Akureyringa og nokkurra Reykvíkinga, þ.á.m. var Þórarinn Björnsson, fóru að Kistufelli um Herðu- breiðarlindir og bjargaði fólkinu af jöklinum þann 20. september. Annarsvegar var áhöfn Geysis, alls sex manns, og hinsvegar áhöfn amerískrar skíðaflugvélar sem innlyksa varð á jöklinum við Geysi. Magnús Tumi Guðmundsson 2Steinþór Sigurðsson, 1947. Á Vatnajökli með vélsleða og jeppa. Fálkinn 20. árg. (5), 4–5. 138 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.