Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 132

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 132
Einar B. Pálsson Stikurnar sem átti að setja upp á jöklinum, voru úr hikkoríu, amerískri viðartegund, sem er mjög hörð og sterk, og einkum þekkt sem efni í skíði. Þegar innflutningur á skíðum stöðvaðist vegna heimsstyrj- aldarinnar, tók Benedikt Eyþórsson, húsgagnasmiður, bróðir Jóns, að smíða skíði hér á verkstæði sínu. Það hafði hann lært í Noregi. En smíðaefnið, hikkoría, fékkst flutt inn frá Ameríku og því gátum við fengið það hér. Stikuefnið var um 4 m á lengd og 3,2 cm á kant. Með því að skeyta saman heila stöng og hálfa mátti fá stiku, sem var tæpir 6 metar á lengd. Lagt var upp í þessa jökulferð frá Sólheimakoti í Mýrdal með 7 hesta undir klyfjum og Sigurð bónda ríðandi, en jökulfarar gengu. Þannig var farið nokk- urn spöl upp sjálfan jökulinn og hestarnir svo send- ir til byggða. Síðan drógu leiðangursmenn farangur ásamt stöngum á sleða upp á hájökulinn. Þar var kom- ið í bækistöð. Þá var vika liðin af ferðinni, sem hafði verið sérlega tafsöm og erfið vegna veðurs og færðar. Alls tók leiðangurinn 20 daga. Tuttugur stikur voru settar upp á hájöklinum eins og Steinþór hafði áætlað. Þær mynduðu beinar línur sem skárust líkt og á skákborði. Bil milli þeirra var um 2 km. Þeim var stungið vel niður í snjóinn og hver þeirra styrkt með þrem stögum. Síðan mældi Steinþór lárétta og lóðrétta stöðu hverrar stiku. Þetta allt reyndist ákaflega erfitt verk vegna veð- urs og erfiðrar færðar. Stormur með regni eða slyddu, svo að menn urðu holdvotir, snögg skipti á þíðu og frosti og afleitt færi, hvort heldur á skíðum væri eða lausfóta. Og þoka flesta daga. Furðu vakti, að Stein- þóri skyldi takast að ljúka landmælingaþætti verks- ins, slíkri nákvæmnisvinnu sem þar er, við þessar aðstæður. En hann hafði einstæðan hæfileika til að hugsa skýrt, þótt hann væri í senn þreyttur, kaldur og svangur. Næsta sumar, í ágúst 1944, var enn farinn leið- angur á Mýrdalsjökul, sem ég tók þátt í, og vorum við nú sex saman. Auk okkar Steinþórs og Jóns Ey- þórssonar voru Árni Þ. Árnason, Árni Stefánsson og Franz bróðir minn. Enn á ný lentum við í hrakviðri í Mýrdalnum og komumst ekki upp á jökul fyrr en á fjórða ferðardegi. Við höfðum 8 hesta undir klyfjum og fengum 6 menn að auki til að aðstoða okkur við að draga sleðann alveg upp á jökulinn, ef hann skyldi reynast ófær hestunum. Það vildum við reyna í þessari ferð. Við höfðum tvö tjöld og byrði af nýjum stöngum meðferðis til þess að framlengja stikurnar frá fyrra ári, sem við vonuðum að finna. Þessi leiðangur stóð í 15 daga. Okkur tókst að komast í þoku með klyfjalest- ina yfir sprungubeltið í suðurkanti jökulsins og síðan að halda áfram viðstöðulaust þar til komið var á sömu slóðir á hájöklinum og bækistöðin hafði verið árið áð- ur. Það var mikill léttir. Tjaldstaður var valinn rétt við efstu jökulsprung- una, sem við sáum í upptökum Höfðabrekkujökuls, um það bil í 1200 m hæð. Fylgdarmenn snéru sem hraðast aftur til byggða með hestana í þokunni. En hvar voru nú stikurnar frá fyrra hausti? Við sáum enga. Skyggni var hreint ekki gott. Enginn sagði neitt, en hver hugsaði sitt. Á jökli getur allt komið fyrir, og tjóir ekki um að tala. Við tjölduð- um og bjuggum um okkur undir nóttina og nýjan dag. Næsta morgun byrjuðum við Jón strax að grafa gryfju til þess að mæla snjófyrninguna. Slíkt er venjulega mikið verk á suðurjöklum landsins og veitir að jafn- aði ekki af tímanum til þess. Nú höfðum við tjaldað rétt hjá jökulsprungu, sem var um 1,5 m breið við yf- irborð jökulsins. Með því að grafa gryfjuna í sjálfum sprungubarminum gátum við látið snjóinn falla niður í sprunguna í stað erfiðisins að kasta honum upp úr gryfjunni. þetta var nokkuð válegur vinnustaður, þeg- ar gryfjan dýpkaði. Steinþór og hinir félagar okkar þrír stigu á skíð- in og fóru að leita að stikunum, tveir og tveir saman. Þeir komu til baka undir hádegi og höfðu ekki fundið neina. Seinna fannst reyndar ein stika fallin, sem reist hafði verið norður við Kötlukoll á stað, þar sem bú- ast mátti við að lítt myndi fenna að henni. Við okkur blasti, að tilraun okkar til að merkja jökulyfirborðið til fleiri ára hafði ekki tekist. Ekkert þýddi að sýta það. Það var líka þáttur af reynslunni. En hver var orsökin? Við Jón höfðum grafið dýpra og dýpra um dag- inn og alltaf í hreinum hvítum snjó. Þegar við vorum komnir niður fyrir 4 metra og ekkert dökkleitt sum- arlag kom í ljós, fór málið að vandast. Menn fara yfirleitt ekki með stiga með sér á jökul. Því þarf að gera snjóþrep niður í slíka gryfju og til þess þarf rými til viðbótar. Og á eina hlið var gínandi sprungan. 130 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.