Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 42

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 42
Magnússon et al. glacial eruption can melt large volumes of ice and trigger powerful jökulhlaups. The Katla central vol- cano beneath the Mýrdalsjökull ice cap (Figure 1) is renowned for violent eruptions that are often accom- panied by devastating jökulhlaups and tephra fall (e.g. Eyþórsson, 1945; Þórarinsson, 1975; Larsen, 2000, 2010; Larsen et al., 2013; Óladóttir et al., 2008, 2014; Smith and Haraldsson, 2005; Guðmundsson et al., 2005a, 2005b, 2007, 2008, 2013; Elíasson et al., 2005, 2006; Björnsson et al., 2000; Tómasson, 1996; Russel et al., 2010; Björnsson, 2010, 2017). Katla has also been identified as one of the largest volcanic sources of CO2 on the planet (Ilyinskaya et al., 2018). In view of the above, Mýrdalsjökull was an ob- vious target for early efforts to survey and map the bedrock of Icelandic glaciers. The first attempt ap- plied seismic reflection at nine survey sites in 1955 (Rist, 1967a), suggesting an ice thickness in the cen- tral plateau of 200–370 m. In 1977 a prototype of an analogue low frequency radar designed for use on temperate glaciers (Sverrisson et al., 1980) was used to survey a few ice thickness profiles on the cen- tral plateau of Mýrdalsjökull (Björnsson, 1978). The radar system was designed to operate at frequencies low enough (3–10 MHz) to penetrate up to 1000 m thick temperate ice and reflect back enough energy from the bedrock for detection of ice thickness. In temperate ice water pockets and tunnels on various length scales up to tens of metres scatter energy from frequencies higher than tens of MHz, leaving little or no energy reflected back from the bed. An overview of the use of the low frequency radar systems to sys- tematically map the bedrock of all major ice caps in Iceland, starting in 1978, was given by Björnsson and Pálsson (2020). The survey of Mýrdalsjökull in 1977 showed an undulating bed with 500 to 600 m thick ice in the central part and confirmed the existence of a 100 km2 caldera below Mýrdalsjökull (Björnsson, 1978), already suggested from interpretation of Land- sat images (Sigbjarnason, 1973). A distinct internal reflector at ∼300 m was observed and interpreted as the 1918 tephra layer. In 1991 a second RES-survey was done (Figure 2a,b), now with a fully developed version of the analogue RES-system, and Loran-C and GPS for navigation, covering most of Mýrdals- jökull, including the central part, with sounding lines at 1–2 km intervals. From this survey a topographic map (referred hereafter as a Digital Elevation Model; DEM) of both the surface and bedrock was created (Björnsson et al. (2000). This allowed determination of ice and water divides, estimation of the ice volume, location of the caldera rim and twelve subglacial geo- thermal areas, and discussion of how eruption sites re- late to the bedrock topography. In the 1991 survey the internal layer seen in the 1977 profiles was visible in a large portion of the caldera, again interpreted as the 1918 tephra layer. A study of the depth of the layer suggested an average mass balance in the caldera since 1918 of 3.5–4.5 m a−1 water equivalent (Brandt et al., 2005). The ice thickness was also surveyed at about 70 sites on Sólheimajökull (see Figure 1a for place name locations), an outlet glacier in southwest Mýrdalsjökull (MacIntosh et al., 2000). The glaciol- ogy group of the Institute of Earth Science (IES) ad- ditionally conducted RES point measurements at the northeast corner of the caldera plateau (at Entujökull outlet), profiles across the K7 depression (ice caul- dron, Figure 1a) that formed in 1999, and between Kötlukollar and Háabunga in 2000. An RES-profile was collected at Kötlujökull in 2003, plus 60 RES point measurements on the Kötlujökull snout in 2004 (Pálsson et al., 2005). Since 2001 the mass balance of Mýrdalsjökull has been measured in most years at a few sites in a col- laborative effort of the Iceland Glaciological Society (JÖRFÍ), IES and the Icelandic Met Office (Ágústs- son et al. 2013). The thickness of winter snow de- posited in the elevation range 1300–1500 m asl on the caldera plateau is typically 10–12 m by Mid-May, cor- responding to a winter balance of 5–6 m (water equiv- alent thickness). This is comparable to the winter accumulation measured on the 1800 m high plateau of Öræfajökull (Guðmundsson, 2000), the site where highest precipitation levels in Iceland have been mea- sured. Ablation rates on Mýrdalsjökull (as a func- tion of elevation) are similar to those recorded on the Breiðamerkurjökull outlet of southern Vatnajökull (Ágústsson et al., 2013), resulting in an annual accu- mulation that typically varies between 2–5 m (water equivalent thickness) on the caldera plateau. 40 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.