Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 65

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 65
Bedrock and tephra layer topography within the Katla caldera ward dragging, caused by subglacial melting beneath K6, occurs. Down-glacier from point C, the time in- tegrated downward drag, due to the geothermal area beneath K19, increases. The saddle point down-glacier from K19 (marked D) is however hard to explain in same way as for the one at C. The higher velocity and shorter distances in- dicate that tephra now at D fell up-glacier from K19 and therefore passed the current geothermal area be- neath K19 without much downward dragging due to subglacial melting. Saddle point D is therefore likely a sign of sporadic geothermal activity beneath K19. Dating of the deeper tephra layer The horizontal surface velocity at the part of the ice divide between Kötlujökull and Entujökull, shown in Figure 8b and 8d (indicated with blue line from point C to point D) , is 0–3 m a−1 in the model simulation for the glacier surface in September 2016, explained above (Jarosch et al., 2020). The motion is along the ice divides towards a saddle point in the flow where ice motion is only vertical (downwards). This is there- fore an ideal location to estimate the age of the deeper tephra layer by comparison of the downward vertical motion from the model simulation with the depth of the tephra layer. Doing so requires the assumption that glacier geometry as well as the ice flow remains fixed. For this to hold true the annual mass balance (in metres of ice equivalent) should equal the annual downward motion at the divides. The model results in an average downward motion of 4.3 m a−1, for the line between C and D on Figure 8b, while the annual mass balance measured ∼900 m northeast of profile end D, was on average 3.9 m of ice equivalent, for the 11 successful years of measurement in the period 2001–2020 (Ágústsson et al., 2013 and more recent unpublished data from JÖRFÍ field surveys). Assum- ing that both the obtained mass balance required to maintain equilibrium is correct and that the average of obtained mass balance measurements is representa- tive for the period and this part of the ice divide (Fig- ure 8b), would mean that the annual mass balance in ice equivalent has been 0.4 m a−1 too low during this 20 year period to maintain the elevation of the ice cap at this location. By calculating the cumulative downward ice mo- tion of the stationary velocity field with time we can estimate the age of the ice with depth and compare re- sults with the depth of the two tephra layers. Figure 8d displays the estimated depth for tephra layers from the 1918, 1823 and 1755 eruptions of Katla as well as the 1845 eruption of Hekla at the location where RES- profiles were surveyed across the ice divides. This estimate results in the 1918 tephra layer at 15–30 m greater depth than the observed depth of the 1918 tephra. This may be partly explained by the glacier being thicker in 1918 than at present causing the start- ing elevation of the tephra layer to be higher than the one assumed in this model. In 1960 the glacier surface in this area was ∼15 m higher than in 2016 (Belart et al., 2020), hence a 20–30 m higher glacier surface in 1918 than in 2016 seems likely. It should be noted, however, that thicker ice would likely also result in faster downward motion, which would partly compen- sate for the effect of a higher starting elevation. When the possible candidates for the deeper tephra layer are considered, the estimated depth of a layer from 1755 fits almost perfectly the observed depth of the deep tephra layer. The eruption in 1755 was probably the largest eruption in Katla since the Eldgjá eruption in the 10th century (Larsen et al., 2013) maybe apart from the eruption in 1918 (Larsen et al., 2021; Gudmundsson et al., 2021). The eruption in 1755 is therefore likely to have deposited a thick tephra layer on the glacier surface. Therefore, it is un- likely that tephra from smaller eruptions prior to 1755 and therefore at greater depth (e.g. the 1721 Katla eruption) would be detected if the 1755 tephra were not. Tephra falls on to the glacier surface from erup- tions occurring between 1755 and 1918 probably all formed relatively thin layers not detectable with our radar; these were all either relatively small Katla erup- tions (Larsen et al., 2013) or originating from other volcanoes than Katla. The almost exact match of the modelled depth for 1755, while the match is poorer for 1918, could be due to net growth of the glacier in the period 1755 to 1918 (e.g. Björnsson, 2017). The starting elevation of the tephra falling in 1755 may have been closer to the 2016 glacier surface than the one in 1918. On average the mass balance in the pe- JÖKULL No. 71, 2021 63
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.