Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 96

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 96
Eiríkur Þ. Einarsson fjalls. Hafursey sést og á myndinni. – Hin myndin er jökulbrot í hrannarendanum, norðan við Selfjall. Jak- inn er sívalur, allur með rákum eftir hlaupið; standa fylgdarmenn mínir uppi á jakabroti rétt hjá. Ægilegt þótti mér um að litast, um þessar slóð- ir, enda gat maður búist við að enn hlypi fram þá og þegar, því býsn og ólæti voru svo mikil í jöklinum, að undrum sætti; var mér það gagn, að eg hafði góða fylgdarmenn, þá Magnús Jónsson úr Vík og Harald sterka Einarsson frá Kerlingardal, því margar voru torfærurnar á leið okkar um sandana. Myndir tók eg öðru hvoru á þessari leið; ætlaði eg upphaflega að reyna að komast alla leið að upptökum eldsins, en það var með öllu ófært, enda skorti okkur umbúnað til útilegu á jöklinum; var og öðru hvoru snjógangur og dimmviðri á jöklinum og dagur skammur orðinn. Að endingu vildi eg mælast til þess, að hr. Þorl. Sverrisson setji nú ekki lengur ljós sitt undir mæliker, en láti næst ljós skína á sínar eigin myndir, svo að mönnum gefist færi á að sjá og skoða allar undramyndirnar hans. Kjartan Guðmundsson.“ (Mbl. 19. maí 1919). Ekki veit ég til þess að Þorlákur hafi nokkru sinni birt sínar myndir af Kötlugosinu. Þær koma því flestar fyrir almennings sjónir í fyrsta sinn nú. Sagt er að sr. Óskar J. Þorláksson hafi einhverju sinni hringt í dr. Sigurð Þórarinsson og sagt honum frá þessum myndum. Sigurður hafi þá hent öllu frá sér sem hann vann að og hlaupið út í Aragötu þar sem sr. Óskar bjó til að skoða myndirnar. Árið 1975 gáfu börn Þorláks Jarðfræðideild Há- skóla Íslands glerplötur með myndum af Kötlugosinu í tilefni af því að 100 ár voru liðin frá fæðingu Þorláks. Fram kemur í gögnum deildarinnar að tvær eftirtökur hafi verið gerðar af þeim plötum og annað settið sé hjá Jarðfræðideildinni en hitt hafi farið til séra Óskars J. Þorlákssonar, sonar Þorláks. Um tíma fundust hvorki myndirnar né glerplöturnar. Skjalasafn sr. Óskars er komið á safn og hefur ekki unnist tími né tækifæri til að skoða það til að athuga hvort þessar myndir séu þar og sama er að segja um safn Dr. Sigurðar Þórarinsson- ar. Glerplöturnar fundust loks í gömlum peningaskáp sem staðið hafði í einni skrifstofunni í Raunvísinda- stofnu í janúar 2013. Í Lesbók Morgunblaðsins 7. janúar 1989 er löng grein eftir sr. Óskar J. Þorláksson um Kötlugosið 1918 og eru með greininni birtar fjórar myndir sem Þor- lákur tók af gosinu. Þar birtust myndir Þorláks af Kötlugosinu í fyrsta sinn. Niðurlag greinar sr. Ósk- ars er eftirfarandi: „Myndir þær, sem fylgja þessari grein, voru tekn- ar af Þorláki Sverrissyni, kaupmanni, sem þá fékkst nokkuð við ljósmyndasmíði og voru þær teknar á fyrstu dögum gossins og hafa þær ekki birtst áður. Alls tók hann um 20 myndir af gosinu og eru myndaplöt- urnar nú í eigu jarðfræðideildar Háskóla Íslands. “ Örfáar myndir á pappír fann ég í fórum foreldra minna af Kötlugosinu, en ég hef hins vegar ekki hug- mynd um dagsetningu hverrar fyrir sig. Myndirn- ar hefur Þorlákur gert eftir glerplötunum sem nú hafa verið afhentar Ljósmyndasafni Þjóðminjasafns Íslands til varðveislu. Þetta þýðir að nú er unnt að skera úr um hvaða Kötlumyndir Þorlákur tók og hverj- ar voru teknar af Kjartani Guðmundssyni ljósmynd- ara, en einhver ruglingur hefur verið þar að lútandi. HEIMILDIR Einar H. Eiríksson 1978. Söluturninn í Vestmannaeyjum. 50 ára starfsafmæli. Sjómannadagsblað Vestmanna- eyja 1978, 12-21. Morgunblaðið 21. janúar, 18. mars, 19.ṁaí, 1919 – skrif Kjartans Guðmundssonar og Þorláks Sverrissonar um Kötlumyndir Óskar J. Þorláksson 1989: Myrkur um miðjan dag. End- urminningar frá Kötlugosinu 1918. Lesbók Morgun- blaðsins 64. árg., 7. janúar 1989, 4–5. 94 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.