Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 82

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 82
Gísladóttir et al. By now the flood was travelling incredibly fast along the Kúðafljót river and more than filled the river course between the lava field and Leiðvöllur and was approaching the Skálmarbæjarhraun farm (Figure 2). People began to move everything portable northwards from the farm up onto the edge of the lava field, and the farmers, herders and sorters (about 30 people) spent the night in sheep sheds in a more elevated po- sition on the lava field. People could not sleep that night because many things were now unusual; there was constant thunder and crashing, a heavy sound of unseen water, falling tephra and total darkness, except when lightning flashed and illuminated the sky (Gísla- son 1919, Oddsson 1968). By morning of 13th October, the wind was from the east, so the tephra cloud no longer hid the view. Water had encircled the farm and there was a waist- high crest of ice by the farmhouse. People realised that the flood had receded but all around were enor- mous icebergs across the outwash plain where the flood had passed and the area looked like a jagged new lava field. It was impossible to travel around the area on horseback, and the herders and sorters who were on Skálmarbæjarhraun the night of the flood (12/13 October) decided to leave the horses behind and scramble over the ice fields, across the Skálm river and home to Álftaver (Figure 4). It was a week later that the horses were collected from Skálmarbæj- arhraun (Gíslason 1919, Oddsson 1968). Experience of those on the farms in Álftaver The day of the eruption, it was mostly women, chil- dren and the elderly people at home on the farms in Álftaver, although after the eruption began, some men returned from the Fossarétt sheep sorting pen. The farms stood at various elevations and some were at risk of flooding. Two of the sorters, Gísli Magnússon from Norður- hjáleiga and the aforementioned Sigurður Jónsson from Þykkvabæjarklaustur, who managed to cross the river Skálm, rode as fast as possible towards their farm area locally known as Sunnanbyggjaratorfa (this area included the farms Þykkvabæjarklaustur, Norður- hjáleiga and Hraungerði, Figure 4). With the flood entering the river Skálm just behind them (approxi- mately 167 m), they arrived at the farm Herjólfsstaðir from where they could see how the flood was spread- ing to the west. As they reached the farm Hraunbær the flood was about 400–500 m away from them. With the flood that tore across the mudflats west of Hraun- bær hard on their heels, they rushed as fast as possible all the way to their farms and when they arrived the flood had just reached Norðurhjáleiga and Hraungerði (Loftsson, 1930). It was obvious by those who stayed at the farms that Álftaver was being flooded, and people had be- gun to gather at the farms. A woman from Hraun- gerði had reached Norðurhjáleiga with her six chil- dren, and Gísli directed people from the farms south to the Virki sheep sheds on higher ground (Figure 4). Jón Brynjólfsson, from Þykkvabæjarklaustur rode east to Mýrar, where a widow with two children and a servant girl were at home (Magnússon, 1919). Guðmunda Oddsdóttir (age 12) from Þykkvabæjarklaustur was among those who fled to Virki. She clung to her hand- icapped brother who had difficulties walking and was very worried that she would lose him. Their journey was horrific; across from them the flood with huge, hurtling icebergs had arrived between the farms and filled the marshes surrounding Þykkvabæjarklaustur, reaching the churchyard. The people from the farms at Sunnanbyggjaratorfa made it to the sheep sheds and spent the night there, but it was a terrifying experience. It was pitch dark from the tephra and people could hardly see their own hands, but lightning lit the sky and thunder crashed endlessly, with barely a break and in the darkness they could hear the floodwaters which were close by but not visible. At Holt there were three farmhouses and fami- lies with many children and elderly people (a total of 32 people (The National Archices of Iceland (Þjóðsk- jalasafn), no date) out of which two were herders), but two men from the sheep sorting pen made it home to Holt before the floodwaters entered the Skálm river, and they knew that the flood was not far from the farms. Holt is 1–2 km from the Herjólfsstaðir farm which stands higher, and the men instructed all the residents to flee to there; and so, they walked along a strip of grassland towards Herjólfsstaðir. When they were about halfway, one woman realised that 80 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.