Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 136

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 136
Einar B. Pálsson sóknaverkefni. Reynsla hafði nú sýnt okkur, hvað þar er mikið erfiði að komast með nauðsynlegan viðlegu- og rannsóknabúnað upp á jöklana, einkum Vatnajök- ul. Allar jökulár umhverfis hann voru óbrúaðar og vegslóðar nær engir. Ferðagarpar á Akureyri höfðu þá í nokkur ár kannað Ódáðahraun. Og nú voru að koma hér í gagnið torfærubílar sem setuliðið kaus að losa sig við, þegar sjá mátti fyrir lok heimstyrjaldarinnar. Við höfðum farið á Vatnajökul að sunnan sumarið 1942. Okkur þótti nú forvitnilegt , hvernig aðkoma á bíl væri að norðanverðu. Við fréttum að Ferðafélag Akureyr- ar ráðgerði að reyna ökuleið suður að jöklinum um Suðurárbotna og Dyngjufjalladal, en áður hafði jafn- an verið farið um Herðubreiðarlindir. Við Kristín Pálsdóttir, kona mín og Leó Eggerts- son, sem verið hafði með okkur í fyrsta leiðangrinum á Mýrdalsjökli, fengum að taka þátt í þessum leið- angri Akureyringa. Við kynntumst þá afbragðsdug- legu ferðafólki úr Ferðafélagi Akureyrar. Formaður þess, Þorsteinn Þorsteinsson, var fararstjóri. Það tókst að aka sæmilega greiðlega alla leiðina frá Mývatni suður að rönd Dyngjujökuls, þar sem vestasta upptakakvísl Jökulsár á Fjöllum kemur undan honum við Urðarháls. Ferðafélagar okkar töldu þetta vera fyrsta sinn, sem það hefði verið gert. Við geng- um upp á jökulbrúnina. Hún var há, brött og mjög sandborin. Þegar við snérum heim til Reykjavíkur, flugum við í fyrsta sinn á ævinni. Flugvélin var Catalina- flugbátur. Hann tók sig á loft frá pollinum á Akureyri og lenti á Skerjafirði. Flugvellir voru fáir á landinu. Um þessar mundir frétti Steinþór um nýlegt fararæki í Kanada, vélsleða. Tveir slíkir voru síðan keyptir til landsins, annar fyrir Rannsóknaráð ríkisins en hinn sleðann keypti hópur áhugamanna úr Skíða- félagi Reykjavíkur, sem venjulega var nefndur „Litla skíðafélagið“ og fór m.a. skíðaferðir inn í óbyggðir á páskum. Þetta voru sleðar, því sléttur botninn hvíldi á snjónum og rann á honum. Drifkraft fékk sleðinn frá vélknúnu belti, sem lá í rauf á sleðabotninum. Mátti þrýsta drifbeltinu niður í snjóinn með „gírstöng“, mis- jafnlega fast eftir aðstæðum, svo að það næði hæfi- legu taki á snjónum. Vorið 1946 æfðum við okkur að nota vélsleða Rannsóknaráðs á graslendi við sum- arbústað minn hjá Keldum í Mosfellssveit. Það gekk vel. Þá voru jeppar komnir til sögu á Íslandi og fáeinar jeppakerrur, sem voru engu síður nýjung en jepparnir. Jeppakerra hentaði vel til þess að flytja vélsleðann. Nú var gerð áætlun um að fara á Vatnajökul norð- anfrá með því að aka á jeppum með vélsleðann norður og síðan inn að Dyngjujökli, eins og áður var lýst, og freista þess að koma sleða og farangri upp á jökulinn með því að ryðja „veg“ upp bratta, sandborna jökul- brúnina. Áður en til þessa kom, fréttum við, að annar hópur sunnanmanna hefði þá um vorið ekið á þenn- an hátt á tveimur jeppum upp jökulbrúnina og um 14 km inn á jökulinn og síðan sömu leið til baka. Þetta mun hafa verið fyrsta bílferð á jökli hér á landi. Þar voru á ferð þrír skíðakappar, Árni Stefánsson, Egill Kristbjörnsson og Friðþjófur Hraundal ásamt Jóhann- esi Áskelssyni jarðfræðingi. Við fórum okkar ferð í ágústmánuði 1946. Auk okkar Steinþórs voru í leiðangrinum Sigurður Þórar- insson og þrír skíðafélagar okkar, Árni Stefánsson, Einar Sæmundsson og Egill Kristbjörnsson. Við höfð- um tvo jeppa ásamt kerrum og Ford-drossíu Egils. Steinþór var fararstjóri. Á annarri jeppakerrunni stóð eldrauður vélsleðinn, á hinni var bensíntunna, skíði, Nansensleði og útileguútbúnaður. Þetta þótti nýstár- leg sjón á bílastæðinu við Hótel KEA á Akureyri. Við gistum þar í báðum leiðum. Ferð okkar frá Grænavatni í Mývatnssveit suður Ódáðahraun og Dyngjufjalladal að Dyngjujökli gekk eins og í sögu. Við ókum alveg að jöklinum og hófum strax að gera „veg“ upp bratta jökulbrúnina. Í miðju verki varð einum okkar litið niður til bílanna á sand- inum svarta – og sá að eitthvað var að. Drossían stóð nú í polli og var að sökkva í sandbleytu, sem myndast hafði. Nú dugði ekkert minna en snörustu handtök, sem til voru. Okkur tókst að bjarga bílnum úr svað- inu og koma honum á betri stað til geymslu. Hefði þetta atvik ekki komið fyrir, þá er óvíst að við hefðum fundið drossíuna „ofan sands“, er við komum til baka af jöklinum viku síðar. Jepparnir tveir með kerrurnar í eftirdragi komust klakklaust eftir einkavegi okkar upp á skriðjökuls- brúnina. Sá akstur var ekki neinn barnaleikur, en öku- meistararnir Árni Stefánsson og Einar Sæmundsson létu lítt yfir sér. Svo stigum við hinir upp í og nú ókum við á ósléttum ís Dyngjujökuls 18 km inn á jökulinn. 134 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.