Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 63

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 63
Bedrock and tephra layer topography within the Katla caldera also brought the tephra layer down to the glacier bed, beneath many cauldrons, revealed as data gaps in Fig- ure 8a. It is not always clear what causes the absence of the 1918 tephra layer in other areas but the glacier in these areas is often relatively thin (e.g. areas near Goðabunga at the south-west rim of the caldera and survey areas outside the caldera). In 2016, the 1918 tephra layer lay mostly at 200– 350 m depth, in few areas at less than 200 m depth, but in the westernmost part of the survey area, the tephra was at ∼100 m depth (Figure 8a). This shallow depth of the layer, almost 100 years after the eruption, is noteworthy given that the annual balance, measured at the peak of Goðabunga ∼3 km further south, is typ- ically between 3 and 4 m ice equivalent (Ágústsson et al., 2013 and more recent unpublished data from JÖRFÍ field surveys). A recent study applying snow radar to map winter accumulation did however indi- cate ∼40% less winter snow in the area of minimum tephra layer depth in May 2016 than at the peak of Goðabunga (Hannesdóttir, 2021). This is probably a persistent accumulation pattern produced by redis- tribution due to snow drift (e.g. Dadic et al., 2010) reducing winter accumulation at a ridge between the caldera plateau and the west side of Mýrdalsjökull, explaining the shallow depth of the tephra at this lo- cation (Hannesdóttir, 2021). The topography of the 1918 tephra layer within the ice is clearly shaped by subglacial geothermal ac- tivity. A good example is the area at the caldera cen- tre, where the subglacial geothermal activity, beneath K5, K6, K7 and K19, clearly leave their imprints in the 1918 tephra layer (Figure 11). We also observe a strong depression in the tephra layer south of K19 (also seen as a dip in the traced tephra layer on Figure 2e). This (marked A in Figure 11) is not a location of previously known cauldron, although there is a clear curve in the surface contour lines matching the loca- tion of the depression in tephra layer. Subglacial melt- ing due to geothermal activity seems required to ex- plain these features. Another less obvious feature is a ∼25 m deep depression in the tephra layer north of K6 (marked B in Figure 11). This depression is also ob- served in the deeper tephra layer at this location (Fig- ure 8b). At first glance, this shallow depression seems likely to be formed by ice dynamics. However, com- parison of the glacier surfaces from 2016 (Pléiades) and 2010 (Jóhannesson et al., 2013) shows that minor curves in the surface elevation contours at this loca- tion in 2016 were substantially stronger in 2010; the surface undulation at this location has been smoothed from 2010 to 2016. This shallow depression in the tephra layer is therefore likely an imprint of weak and probably sporadic geothermal activity at the glacier bed, which may have been dormant in 2010–2016. The beautiful depression in the 1918 tephra layer formed by the subglacial geothermal activity beneath K6 includes the 1918 tephra observed at greatest depth (∼460 m) southeast of the cauldron. This de- pression becomes shallower, reaching a saddle point ∼1.4 km southeast of K6 centre (marked C in Figure 11). To understand the formation of the saddle point, results from recent modelling work, carried out to es- timate the power of the geothermal areas beneath the ice cauldrons of Mýrdalsjökull in 2016–2019 (Jarosch et al., 2020) were inspected. In the modelling, 3D- velocity fields for the slow, gravity driven flow of ice were computed with the stationary incompressible Stokes equations (see e.g. Jarosch, 2008 for details). The modelling used the bedrock DEM, presented here (without improvements from the 2021 RES-survey around the 1918 eruption site), and annual surface DEMs in 2016–2018 (from Pléiades autumn images) as inputs. The rate factor A in Glen’s flow law (Glen, 1955) was tuned by fitting the model output veloc- ity with results from GNSS stations at various loca- tion including stations at K6 centre in 2018, resulting in A=2.6× 1024 Pa−3 s−1. A textbook value of n=3 (e.g. Cuffey and Paterson, 2010) was assumed for the nonlinearity exponent in Glen’s flow law. From the velocity field in September 2016, modelled using sur- face DEM from the same month, we obtain horizontal surface velocity between 6 and 9 m a−1 along an ap- proximate flow line between K6 centre and the saddle point C. Assuming that this velocity is representative for the ice motion at this location since 1918, this indi- cates that tephra now at C fell on the glacier surface in 1918 only 600–900 m closer to K6 or at least 500 m southeast from the cauldron centre. This tephra did therefore not pass the area where most of the down- JÖKULL No. 71, 2021 61
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.