Jökull


Jökull - 01.01.2021, Síða 63

Jökull - 01.01.2021, Síða 63
Bedrock and tephra layer topography within the Katla caldera also brought the tephra layer down to the glacier bed, beneath many cauldrons, revealed as data gaps in Fig- ure 8a. It is not always clear what causes the absence of the 1918 tephra layer in other areas but the glacier in these areas is often relatively thin (e.g. areas near Goðabunga at the south-west rim of the caldera and survey areas outside the caldera). In 2016, the 1918 tephra layer lay mostly at 200– 350 m depth, in few areas at less than 200 m depth, but in the westernmost part of the survey area, the tephra was at ∼100 m depth (Figure 8a). This shallow depth of the layer, almost 100 years after the eruption, is noteworthy given that the annual balance, measured at the peak of Goðabunga ∼3 km further south, is typ- ically between 3 and 4 m ice equivalent (Ágústsson et al., 2013 and more recent unpublished data from JÖRFÍ field surveys). A recent study applying snow radar to map winter accumulation did however indi- cate ∼40% less winter snow in the area of minimum tephra layer depth in May 2016 than at the peak of Goðabunga (Hannesdóttir, 2021). This is probably a persistent accumulation pattern produced by redis- tribution due to snow drift (e.g. Dadic et al., 2010) reducing winter accumulation at a ridge between the caldera plateau and the west side of Mýrdalsjökull, explaining the shallow depth of the tephra at this lo- cation (Hannesdóttir, 2021). The topography of the 1918 tephra layer within the ice is clearly shaped by subglacial geothermal ac- tivity. A good example is the area at the caldera cen- tre, where the subglacial geothermal activity, beneath K5, K6, K7 and K19, clearly leave their imprints in the 1918 tephra layer (Figure 11). We also observe a strong depression in the tephra layer south of K19 (also seen as a dip in the traced tephra layer on Figure 2e). This (marked A in Figure 11) is not a location of previously known cauldron, although there is a clear curve in the surface contour lines matching the loca- tion of the depression in tephra layer. Subglacial melt- ing due to geothermal activity seems required to ex- plain these features. Another less obvious feature is a ∼25 m deep depression in the tephra layer north of K6 (marked B in Figure 11). This depression is also ob- served in the deeper tephra layer at this location (Fig- ure 8b). At first glance, this shallow depression seems likely to be formed by ice dynamics. However, com- parison of the glacier surfaces from 2016 (Pléiades) and 2010 (Jóhannesson et al., 2013) shows that minor curves in the surface elevation contours at this loca- tion in 2016 were substantially stronger in 2010; the surface undulation at this location has been smoothed from 2010 to 2016. This shallow depression in the tephra layer is therefore likely an imprint of weak and probably sporadic geothermal activity at the glacier bed, which may have been dormant in 2010–2016. The beautiful depression in the 1918 tephra layer formed by the subglacial geothermal activity beneath K6 includes the 1918 tephra observed at greatest depth (∼460 m) southeast of the cauldron. This de- pression becomes shallower, reaching a saddle point ∼1.4 km southeast of K6 centre (marked C in Figure 11). To understand the formation of the saddle point, results from recent modelling work, carried out to es- timate the power of the geothermal areas beneath the ice cauldrons of Mýrdalsjökull in 2016–2019 (Jarosch et al., 2020) were inspected. In the modelling, 3D- velocity fields for the slow, gravity driven flow of ice were computed with the stationary incompressible Stokes equations (see e.g. Jarosch, 2008 for details). The modelling used the bedrock DEM, presented here (without improvements from the 2021 RES-survey around the 1918 eruption site), and annual surface DEMs in 2016–2018 (from Pléiades autumn images) as inputs. The rate factor A in Glen’s flow law (Glen, 1955) was tuned by fitting the model output veloc- ity with results from GNSS stations at various loca- tion including stations at K6 centre in 2018, resulting in A=2.6× 1024 Pa−3 s−1. A textbook value of n=3 (e.g. Cuffey and Paterson, 2010) was assumed for the nonlinearity exponent in Glen’s flow law. From the velocity field in September 2016, modelled using sur- face DEM from the same month, we obtain horizontal surface velocity between 6 and 9 m a−1 along an ap- proximate flow line between K6 centre and the saddle point C. Assuming that this velocity is representative for the ice motion at this location since 1918, this indi- cates that tephra now at C fell on the glacier surface in 1918 only 600–900 m closer to K6 or at least 500 m southeast from the cauldron centre. This tephra did therefore not pass the area where most of the down- JÖKULL No. 71, 2021 61
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.