Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 19

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 19
The 1918 Katla eruption The timing of events is given in this paper as re- ported in the contemporary sources, except where the old division into one-eight (Icelandic eykt) of the so- lar day was used, then the time is given as PM or AM as appropriate. The term “miðmundi” refers to 1:30 PM, which is the time when the humming sound of the jökulhlaup was heard by farmers some 15 km east of Kötlujökull. This implies that the jökulhlaup had broken up through the glacier at about 1:30 PM and was flowing on its surface. The course of events in the 1918 jökulhlaup can be summarized as follows (Jóhannsson 1919; Sveins- son 1919; Karlsson 1994; Tómasson 1996): In the first phase of the jökulhlaup, the meltwater broke through the ice of the Kötlujökull glacier, probably several kilometers above its snout and flowed sub- aerially/supraglacially down the glacier in three forks (Figure 9). The second phase began when the meltwa- ter had created a subglacial channel below the west- ern part of Kötlujökull and broke out from under the southwest corner of the glacier, breaking up the glacier snout and carrying huge icebergs onto Mýr- dalssandur and into the sea. The previous channels became inactive and all meltwater was confined to this channel from then onwards (Figure 9). The 1918 Katla jökulhlaup is the largest such event observed in the 20th century in Iceland, with a peak discharge estimated at about 300,000 m3/s (Tómasson 1996). Comparison with descriptions of earlier jökulhlaups and the size of the areas that they affected (Larsen, 2018), classifies the 1918 event to- gether with 1755 and 1625 CE as the largest three jökulhlaups known to have accompanied Katla erup- tions. It is beyond the scope of the present paper to make a full account of Katla 1918 eruption. Besides the large tephra layer, juvenile pyroclasts formed sub- glacially on the first day of the eruption may have had a similar volume (Tómasson, 1996; Larsen, 2018; Gudmundsson et al., 2018). The total volume of fragmented material (tephra, water-transported pyro- clasts) may therefore have been in the range of 2 km3, equivalent to 0.5–0.9 km3 DRE (Dry Rock Equiva- lent). SUMMARY AND CONCLUSIONS The explosive basaltic 1918 Katla eruption lasted 23 days, beginning on October 12 and ending on Novem- ber 4. The eruption produced 0.9–1.0 km3 of airfall tephra, corresponding to 1.1–1.2 km3 of freshly fallen tephra. Two phases of intense activity, with a lull in between, occurred on eruption days 1–3 and 11–13. The highest reliably estimated eruption column height was 14.3 km a.s.l. on day 1. The most intense tephra fall in the vicinity of Mýr- dalsjökull occurred on October 12–14 (days 1–3) and October 22–24 (days 11–13). The longest consequent tephra fall lasted for 13 hours, depositing up to 4 cm of ash, on October 24–25 (days 13–14). Two separate eruption columns were observed on October 20. The location of the most active vent(s) had apparently shifted, implying that a new fissure or new source vents had opened up, which then fed the second intense phase. Figure 11. Aerial photograph of a 6 km wide part of the Mýrdalssandur plain from Hjörleifshöfði hill (middle left) to the Blautakvísl river (right). Note the channels (dark grey) and bars (lighter grey) between Hjörleifs- höfði and Blautakvísl. The surface of the bars still shows pockets where stranded ice bergs melted and furrows left by the jökulhlaups of the first days. The channels that were cleared of ice by the flood water, as described by Kjartan L. Markússon, were modified in the years to come by the Sandvatn river but the bars were at least partly preserved. ©Landmælingar Íslands 1975. – Loftmynd sem sýnir um 6 km breiða spildu á neðanverðum Mýrdalssandi, frá Hjörleifshöfða að Blautukvísl með farvegum (dekkri) og eyrum (ljósari). Yfirborð eyranna er eins og jökulhlaupið skildi við þær í október 1918. Það er mishæðótt með bollum eftir jaka og vatnsrásum með annarri stefnu en farvegirnir. Eftir fyrsta gosdaginn mynduðust straumálar þar sem jökum var skolað burt eða þeir grafnir niður, skv. lýsingu Kjartans L. Markússonar. Næstu árin eftir 1918 rann Sandvatnið austan Hjörleifshöfða og farvegirnir sem hér sjást hafa vafalaust breyst við það en eyrarnar hafa varðveist að hluta. ©Landmælingar Íslands 1975. JÖKULL No. 71, 2021 17
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.