Jökull


Jökull - 01.01.2021, Síða 42

Jökull - 01.01.2021, Síða 42
Magnússon et al. glacial eruption can melt large volumes of ice and trigger powerful jökulhlaups. The Katla central vol- cano beneath the Mýrdalsjökull ice cap (Figure 1) is renowned for violent eruptions that are often accom- panied by devastating jökulhlaups and tephra fall (e.g. Eyþórsson, 1945; Þórarinsson, 1975; Larsen, 2000, 2010; Larsen et al., 2013; Óladóttir et al., 2008, 2014; Smith and Haraldsson, 2005; Guðmundsson et al., 2005a, 2005b, 2007, 2008, 2013; Elíasson et al., 2005, 2006; Björnsson et al., 2000; Tómasson, 1996; Russel et al., 2010; Björnsson, 2010, 2017). Katla has also been identified as one of the largest volcanic sources of CO2 on the planet (Ilyinskaya et al., 2018). In view of the above, Mýrdalsjökull was an ob- vious target for early efforts to survey and map the bedrock of Icelandic glaciers. The first attempt ap- plied seismic reflection at nine survey sites in 1955 (Rist, 1967a), suggesting an ice thickness in the cen- tral plateau of 200–370 m. In 1977 a prototype of an analogue low frequency radar designed for use on temperate glaciers (Sverrisson et al., 1980) was used to survey a few ice thickness profiles on the cen- tral plateau of Mýrdalsjökull (Björnsson, 1978). The radar system was designed to operate at frequencies low enough (3–10 MHz) to penetrate up to 1000 m thick temperate ice and reflect back enough energy from the bedrock for detection of ice thickness. In temperate ice water pockets and tunnels on various length scales up to tens of metres scatter energy from frequencies higher than tens of MHz, leaving little or no energy reflected back from the bed. An overview of the use of the low frequency radar systems to sys- tematically map the bedrock of all major ice caps in Iceland, starting in 1978, was given by Björnsson and Pálsson (2020). The survey of Mýrdalsjökull in 1977 showed an undulating bed with 500 to 600 m thick ice in the central part and confirmed the existence of a 100 km2 caldera below Mýrdalsjökull (Björnsson, 1978), already suggested from interpretation of Land- sat images (Sigbjarnason, 1973). A distinct internal reflector at ∼300 m was observed and interpreted as the 1918 tephra layer. In 1991 a second RES-survey was done (Figure 2a,b), now with a fully developed version of the analogue RES-system, and Loran-C and GPS for navigation, covering most of Mýrdals- jökull, including the central part, with sounding lines at 1–2 km intervals. From this survey a topographic map (referred hereafter as a Digital Elevation Model; DEM) of both the surface and bedrock was created (Björnsson et al. (2000). This allowed determination of ice and water divides, estimation of the ice volume, location of the caldera rim and twelve subglacial geo- thermal areas, and discussion of how eruption sites re- late to the bedrock topography. In the 1991 survey the internal layer seen in the 1977 profiles was visible in a large portion of the caldera, again interpreted as the 1918 tephra layer. A study of the depth of the layer suggested an average mass balance in the caldera since 1918 of 3.5–4.5 m a−1 water equivalent (Brandt et al., 2005). The ice thickness was also surveyed at about 70 sites on Sólheimajökull (see Figure 1a for place name locations), an outlet glacier in southwest Mýrdalsjökull (MacIntosh et al., 2000). The glaciol- ogy group of the Institute of Earth Science (IES) ad- ditionally conducted RES point measurements at the northeast corner of the caldera plateau (at Entujökull outlet), profiles across the K7 depression (ice caul- dron, Figure 1a) that formed in 1999, and between Kötlukollar and Háabunga in 2000. An RES-profile was collected at Kötlujökull in 2003, plus 60 RES point measurements on the Kötlujökull snout in 2004 (Pálsson et al., 2005). Since 2001 the mass balance of Mýrdalsjökull has been measured in most years at a few sites in a col- laborative effort of the Iceland Glaciological Society (JÖRFÍ), IES and the Icelandic Met Office (Ágústs- son et al. 2013). The thickness of winter snow de- posited in the elevation range 1300–1500 m asl on the caldera plateau is typically 10–12 m by Mid-May, cor- responding to a winter balance of 5–6 m (water equiv- alent thickness). This is comparable to the winter accumulation measured on the 1800 m high plateau of Öræfajökull (Guðmundsson, 2000), the site where highest precipitation levels in Iceland have been mea- sured. Ablation rates on Mýrdalsjökull (as a func- tion of elevation) are similar to those recorded on the Breiðamerkurjökull outlet of southern Vatnajökull (Ágústsson et al., 2013), resulting in an annual accu- mulation that typically varies between 2–5 m (water equivalent thickness) on the caldera plateau. 40 JÖKULL No. 71, 2021
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.