Jökull


Jökull - 01.01.2021, Síða 15

Jökull - 01.01.2021, Síða 15
The 1918 Katla eruption around 3 PM the youngsters in the group were sent home for safety’s sake. Shortly afterwards it became clear that a jökulhlaup was approaching along the Skálm river. The remaining farmers hastened across the river as a greyish-black wave of flood water, 2– 3 m high, was closing in “about 10 minutes away” from the ford (Jóhannsson, 1919). Although the herd- ing farm hands made a narrow escape, no human lives were lost and all reached safety (Jóhannsson, 1919; Gísladóttir et al., this issue). The branch that came down Hólmsá swiftly re- moved the bridge in the canyon, around 3 PM (Jóhannsson, 1919). It advanced down Kúðafljót and reached the farm Sandar in Meðalland not later than 5 PM, where the farmer’s family made a narrow es- cape. The water in Kúðafljót continued to rise and by 8 PM the flood had reached the homefields of Strönd in Meðalland, not receding until 10 PM and leaving 2–3 m thick heaps of ice on its banks (Jóhannsson, 1919). The northern fork flooded large areas in the dis- tricts of Álftaver and Meðalland (Figure 9). In Álfta- ver the flood water entered local rivers and brooks and left up to 4 m thick heaps of ice and sludge on their banks (Jóhannsson, 1919). An excursion to the outlet of the 1918 jökulhlaup at the southern tip of Kötlujökull (Jóhannsson, 1919) found that the first phase of the jökulhlaup had trav- elled on the surface of Kötlujökull and part of it had overtopped the adjacent hills into the gully Re- mundargil (Figure 9). Flooding over the surface of the northern part of Kötlujökull was also confirmed (Sveinsson, 1919). Second phase of the jökulhlaup on October 12 A much larger flood was seen from Hjörleifshöfði on Mýrdalssandur around 5 PM as it pushed through the 1.5 km wide gap between Selfjall and Hafursey (Fig- ure 9). It carried huge amounts of ice, flooded the area around Hjörleifshöfði and continued into the sea (Jóhannsson, 1919). The farmer in Hjörleifshöfði de- scribed it as if “snow-covered hills” were rushing over the sandur plain. The width of the flood on the east side of Hjörleifshöfði was about 5 km (extending to the east of Lambajökull hill) and about 3 km on the west side. The flood lasted into the evening, but re- ceded during the following night. From Vík it was noticed that the flood in Múlakvísl had receded around 5:30 PM (by then Múlakvísl river had been blocked at Selfjall by ice carried by the jökulhlaup), but at the same time a much larger flood had reached Hjörleifshöfði, car- rying huge icebergs (Jóhannsson, 1919). The flood formed a large spit of sediment and ice blocks into previously navigable waters. Offshore, the icebergs formed a large pack of ice slowly moving towards the west. The “main flood” broke up the edge of the glacier and created an ice canyon. Members of an excursion dispatched by the sheriff at Vík estimated this canyon to be 1300–1700 m long and 300–500 m wide with ice walls up to 130 m high (Sveinsson, 1919). This sec- ond phase of the jökulhlaup was confined to the west- ern part of Mýrdalssandur and did not reach Álftaver or Meðalland. The flow front of the jökulhlaup apparently ad- vanced the 9 or 10 km from Hafursey to Hjörleifs- höfði in about 30 minutes, a velocity of 20 km/hour (∼6 m/s). Flooding on Mýrdalssandur 14–28 October On the morning of October 13, the jökulhlaup was over and had left large icebergs on the sandur plain (Figure 10), from “20 m to 60 m high” (Loftsson, 1930). The coast had advanced and a second spit had formed from the flood deposits, with numerous stranded icebergs. The flood resumed on October 14, forming chan- nels with fast flowing waters that buried or carried off icebergs left on the sandur in the first two days (Jóhannsson, 1919). During the following day the wa- ter flow had decreased and bars had appeared between the channels, some of which appeared quite deep. The next four days saw similar conditions where the wa- ter flow decreased and increased again. On October 20 the flood was smaller than before and continued to decrease until October 26, when the sandur plain was more or less dry (Jóhannsson, 1919). The last flood occurred on October 28. About three weeks af- ter the eruption was over, on November 26, a substan- JÖKULL No. 71, 2021 13
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.