Jökull


Jökull - 01.01.2021, Síða 45

Jökull - 01.01.2021, Síða 45
Bedrock and tephra layer topography within the Katla caldera plane and threatening the bridge across the river, and Múlakvísl, 9 July 2011, washing away the bridge over the river (Guðmundsson and Högnadóttir, 2011; Jóns- son and Þórarinsdóttir, 2011; Jóhannesson, 2012). These jökulhlaups are all thought to have been associ- ated with sudden energy release at the bed, from shal- low magmatic intrusions within the bedrock, due to minor subglacial eruptions or via hydrothermal pro- cesses. Gudmundsson et al. (2007) associated the 1999 event with a small eruption at the glacier base given the short estimated time of melting at the bed (hours or days). Chemical analysis, however, indi- cated that magma had not been in direct contact with the glacier ice or the subglacial water released in the 2011 event (Galeczka et al. 2014). Study on the re- lated seismicity (Sgattoni et al., 2019) was, however, not conclusive in regard to whether magmatic or hy- drothermal processes produced the melt released dur- ing these three events. The jökulhlaups in 1955, 1999 and 2011 were sudden and unforeseen. Following the 2011 jökul- hlaup, attempts were made to monitor the cauldrons by surveying RES-profiles with low frequency radar (5 MHz) to look for signs of water accumulation. This was done simultaneously with the ground DGNSS surface elevation profiling. RES-profiling across the Mýrdalsjökull cauldrons has continued, following the same track as accurately as possible, once or twice ev- ery year since May 2012 looking for signs of signifi- cant water accumulation as temporally elevated reflec- tions beneath the cauldrons (Magnússon et al., 2017). Similar RES-monitoring has also been successfully adopted for the Eastern Skaftá cauldron in Western Vatnajökull since 2014 (Magnússon et al., 2021). In 2016, the monitoring on Mýrdalsjökull initiated with a support from the Icelandic Road Administration Re- search Fund, developed into the research project Katla Kalda, supported by Rannís via the Icelandic Re- search Fund. The basic objective of the Katla Kalda project is to improve understanding of the collection and drainage of water from subglacial geothermal ar- eas. To achieve this, the repeated RES-survey, ini- tiated in 2012, was continued and expanded. High resolution (sub-meter) optical satellite images (Pléi- ades) have been repeatedly acquired for the purpose of producing surface DEMs and detecting surface ele- vation changes within the cauldrons. Surface changes of Mýrdalsjökull in the past decades have also been studied (Belart et al., 2020). Continuously recording GNSS instruments were deployed in various ice caul- drons to obtain records of jökulhlaup timing, dura- tion and surface subsidence. Conductivity variation in the rivers draining these jökulhlaups was also studied (Einarsson, 2019). An automatic weather station (to estimate the surface energy balance) has been oper- ated during summers and information on surface melt- ing as well as motion has been obtained by deploying mass balance stakes in and around ice cauldrons in spring and revisiting them in the autumn. Finally, high Figure 2. a) The location of RES-data used in the pre-existing bedrock DEM (b) of our study area (Björns- son et al., 2000, with further unpublished improvements, by the IES-glaciology group, for limited area based RES-profile and point survey in 2000–2003). c) The location of RES-data used to create the new bedrock DEM (d) presented here. The white dotted line in d) indicates which part of the bedrock DEM is revised here. The background shaded relief images in a and c show the glacier surface in 2010 (Jóhannesson et al., 2013) and the red hachured polygon indicates the rim of the Katla caldera (Björnsson et al., 2000). The cyan lines in a–d show glacier margin and nunataks in 2010. e) An example of a 2D migrated RES-profile, measured in 2016, from A to B (locations shown in c). Red lines indicate traced bedrock, yellow dotted lines the traced 1918 tephra layer. – a) Lega íssjármælilína (að mestu mældar 1991) sem eldra botnkort (b) byggir á. c) Lega mælilína til grundvallar þess korts sem hér er birt (d). Svæðið utan hvítu punktalínunnar er óbreytt frá eldra korti. Myndir a og c sýna yfirborð jökulssins (skuggamynd og hæðarlínur) og útmörk (blágrænar línur) sumarið 2010. Rauð hökuð lína á a–d, sýnir brún Kötluöskjunnar. e) Dæmi um íssjársnið með tvívíðri staðsetningarleiðréttingu endurkastsflata (e. migration), mælt vorið 2016 frá A til B (staðsetning sýnd á c). Rauðar línur sýna rakin botnendurköst en gula punktalínan endurköst frá gjóskulaginu sem féll á jökulinn í gosinu 1918. JÖKULL No. 71, 2021 43
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.