Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 78

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 78
Gísladóttir et al. The herders knew the area very well and had often been herding there either on foot or horseback. The annual sheep roundup took place according to a tra- ditional plan, with the first roundup for this season completed three weeks earlier (personal communica- tion, Þórarinn Eggersson, 13 August 2020). On 10 October, the three areas of Merkigil, Axlir and Sand- fell were herded to Atlaey (Figure 3). In the evening the herders went with their horses to the shepherd hut near the river Hólmsá (Figure 3) where they spent the night. On 11 October, the four areas of Brytalækir, Háfjöll, Utanundir and Öldufell were herded, on foot and horseback. By the end of the day all sheep were rounded and kept overnight be- tween Hólmsá and Leirá rivers. The sheep herders again stayed overnight with their horses at the shep- herd hut near Atlaey. It was a mild autumn day on 12 October 1918, and the sky was clear except for a greyish mist shroud- ing the Mýrdalsjökull ice cap, hiding it from view. The herders left Atlaey together and herded the flock south of the river Leirá. There the men separated: one group herded the sheep onwards to the Fossarétt sort- ing pens, while the other went off to round up sheep on the mountain Rjúpnafell. The Rjúpnafell group split in two, one group going west of the mountain to the pastures closest to Mýrdalsjökull, while the other went east of Rjúpnafell and worked the pastures to the east and south. Two men herded the so called Sandar (Figure 3) east of Rjúpnafell and the remaining group herded on the outwash plain area further to the east. The roundup went well, and by around 3pm on 12 October, the herders and sorters were in various loca- tions on the outwash plain in the Upphagar pastures between Rjúpnafell and the Skálm river, the northern part of Selhólmur and just south of Hrísneshólmur. Then, events unfolded rapidly. On Selhólmur, the men had taken a short break, and from one hillock there was a view to the west. One herder, Vilhjálmur Bjarnason from Herjólfsstaðir, noticed a commotion in the west and realised that an eruption had begun in Katla. Vilhjálmur (Bjarnason 1985, pages 159– 160) described what he saw: “I looked across the area around us and over towards the waterfall Hrúthálsa- foss (Figure 4). Although it was now some distance away, its sound reached us quite loudly, fluctuating with the wind. [I thought] [n]othing interesting about that, it was just the waterfall. But the waterfall was tricking my ears now. Of course, the sound of the flood had begun to merge with the noise of the wa- terfall, although we did not realise it. I looked further along the Hrútháls ridge, where the southernmost tip reached the outwash plain as a series of quite high sandy knolls that I knew well. But now I sensed a change there, something unexpected. A bank of fog was moving across, caused by the outburst flood of course, so that visibility was not good at this distance. I can hardly believe my eyes. Inside the fog every- thing seems to be in motion. What on earth is hap- pening? I wonder. I watched for a while, stunned by this terrifying sight. The flood that emerged east of the mountain Hafursey (Figure 3) raced across there and had barely begun to spread out. So it looked like a mountain side that hurtled forwards with a shifting surface on which dark icebergs towered and the flood- wave sprayed water in all directions, depending on how the crest of ice rolled forward. Katla! I immedi- ately thought.” After experiencing this, the companions hurried off, one to warn the men herding in the Upphagar pastures, others towards the sorting pen to warn the sorters. Bjarnason (1985, page 161) describes the flood in this area in more detail: “When we first saw the main flood, I estimated that it was about 5 km away from us, but on the outwash plain glacial water was flooding out, filling the Skálm [river] and several of its tributaries. This pre-flood, as you might call it, didn’t carry any ice to slow its progress, and was much closer than the main flood which rolled a mass of ice ahead of it, including towering icebergs. When we noticed this pre-flood, which was scarily close, it was obvious that it was more than enough to make the Skálm impassable once it reached its main course.” The sheep sorters were now becoming concerned. They had heard a strange hum and thudding that seemed to come from Mýrdalsjökull. One of the sorters, Sigurður Jónsson from Þykkvabæjarklaustur in Álftaver, rode along the Ljósavatnaháls ridge (Fig- ure 4), which commanded a good view of the sheep- sorting pen towards the northwest, and there he met 76 JÖKULL No. 71, 2021
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.