Jökull - 01.01.2021, Qupperneq 128

Einar B. Pálsson
lagði ég saman tvo og tvo og sá að þetta gæti verið
alveg hábölvað. Ef Bretarnir tækju eftir þessu úr
lofti myndu þeir líta svo á að þetta væri gert fyrir
þýska fallhlífarhermenn og þá gæti orðið illt í efni
fyrir okkur og við teknir sem njósnarar. Ég tala
nú ekki um af því við Sveinn höfðum báðir lært í
Þýskalandi. Ég fór því og eyðilagði hakakrossinn
með því að ganga þannig í snjónum að úr varð
ferningur með krossi í.
Það tók fimm daga að komast í Grímsvötn en
þar vorum við í þrjá daga í ágætis veðri og
könnuðum og mældum svæðið. Við tjölduðum
við vestari Svíahnjúk. Þar var heljar vikurdyngja,
væntanlega úr gosinu 1934 og það kom verulega á
óvart að hún var sjóðheit ennþá. Þegar við grófum
holu lárétt inn í hana var holan of heit til þess að
hægt væri að að stinga þar inn hendi.
Eftir þrjá daga var haldið til baka. Það gekk
mun betur að komast niður af jöklinum en upp
á hann og eftir tíu daga útivist komum við aftur
að Kálfafelli. Af vistum var þá aðeins eftir hálft
rúgbrauð, sem olía hafði komist í. Þetta var mjög
lærdómsrík ferð.
Við vorum reynslunni ríkari en nokkrum krónum
fátækari því leiðangurinn var að sjálfsögðu farinn
í sjálfboðavinnu. Steinþóri tókst eftir á að kría út
einhverja peninga en það var ekki mikið. En nú
varð til kort af Grímsvötnum, sem Gísli Gestsson
teiknaði eftir mælingu okkar. Kort dönsku land-
mælingamannanna í mælikvarða 1:250 000 voru
okkur lokuð í hernuminni Danmörku.
Úr Grímsvatnaferð í ágúst 1941. a) Á leið á jök-
ul nærri jaðri Síðujökuls. Sveinn, Franz og Ein-
ar lengst til hægri. Í forgrunni eru klakkarnir
sem farangurinn var festur á baki klyfjahestanna
sem fluttu búnaðinn að jöklinum. b) Á hjarnsvæði
Síðujökuls. c) Vestast í Gímsvötnum við Vatns-
hamar. Kletturinn lengst til hægri var sýnilegur
fram yfir 1960. Hann var hulinn jökli í áratugi en
kom aftur í ljós 2019.
– From the Grímsvötn expedition in August 1942. (a) by
the glacier edge: Sveinn Þórðarson, Franz Pálsson and
Einar B. Pálsson (left to right). (b) On skis pulling a
sledge en route to Grímsvötn. (c) By the cliffs on the
western edge of Grímsvötn. Ljósm./Photo. Steinþór Sig-
urðsson.
126 JÖKULL No. 71, 2021