Jökull - 01.01.2021, Síða 134

Einar B. Pálsson
Mastrið sem reist var á hjarnsvæði Kötlujökuls haust-
ið 1944. – The 10-m high structure built on Mýr-
dalsjökull in 1944 for accumulation measurements.
It probably collapsed from icing in the late autumn.
Ljósm./Photo. Steinþór Sigurðsson.
Þversnið af árlögum í sprungunni sem könnuð var við
upptök Kötlujökuls í ágúst 1944. – Cross-section of
the annual layers at Mýrdalsjökull in 1944.
að turninn var furðu stífur. Hann var síðan stagaður
í þrjár áttir og stag-endar festir í tréhæla, sem einnig
voru grafnir tvo metra niður í snjóinn.
Hitt var svo annað mál, hvort turninn myndi stand-
ast óblítt umhverfi uppi á Mýrdalsjökli. Mesta hættan
virtist vera, að stögin myndu slitna í stormi og að inn-
spennan í snjólagið gæfi þá eftir. Ég gerði mér ekki
háar hugmyndir um stöðugleikann. En á þeim tíma
var ekki vel þekkt hin gífurlega ísing sem oft verður á
mannvirkjum uppi á háfjöllum eða á háum fjallstind-
um. Dæmi um það eru mannvirkin uppi á Skálarfelli
og Grímsfjalli eða eystri jökulþúfan á Snæfellsjökli.
Nú myndu menn ekki gera sér vonir um, að stög eins
og þau, sem við höfðum, myndu standast ísálagið.
Daginn eftir gekk Árni Stefánsson til byggða og
fylgdi Franz honum, en við sem eftir urðum mældum
vatnsmagn í jökulsnjónum allt niður á 3,5 metra dýpi.
Eftir hádegi þann dag heyrðum við allmikinn
brest. Þá mynduðust tvær jökulsprungur, sín hvorum
megin rétt við tjöldin. Við brugðum við og settum
þverslá með mælikvarða yfir aðra sprunguna og gát-
um nú fylgst með hvernig hún breyttist. Á næstu 42
132 JÖKULL No. 71, 2021