Úrval - 01.09.1953, Page 55

ÁST OG TÁR
53
Hinn 3. febrúar 1847 eru kraft-
ar hennar þrotnir. 23 ára göm-
ul deyr hún og er grafin í
kirkjugarðinum í Montmartre.
Við útförina eru aðeins tveir
menn, Eduard de Perregaux og
Stackelberg greifi.
Alexandre Dumas var í Mars-
eille á heimleið þegar hann fékk
boðin um dauða Marie. Hann
komst ekki heim fyrir útförina,
en var viðstaddur uppboðið á
eigum hennar. Honum gramdist
og sárnaði sú athöfn. Hann sár-
reiddist þeim hefðarkonum sem
nú notuðu tækifærið til að skoða
heimilið undir því yfirskini að
þær væru komnar til að gera
boð. Hann var einnig illa snort-
inn af glensinu og gamninu sem
ríkti á uppboðinu. „Allir voru
galsafengnir, það var mikið
hlegið og uppboðshaldarinn æpti
fullum hálsi, og braskararnir
sem sátu á fremstu bekkjunum
reyndu árangurslaust að þagga
niður í fólkinu til þess að geta
í ró og næði gert kaup sín. Aldr-
ei hef ég séð sundurleitari og
hávaðasamari samkomu. Ég
gekk hljóður innan um þessi
ærsl, sárhryggur við tilhugsun-
ina um að allt þetta skyldi fara
fram í stofu við hliðina á her-
berginu þar sem hún gaf upp
öndina, þessi vesalings stúlka,
sem átt hafði húsgögnin, er
nú voru seld fyrir skuldum."
Hann gekk burt þaðan og
heim til sín, fullur beiskju, við-
bjóði og mannfyrirlitningar, og
skrifaði síðan bókina og leikrit-
ið, sem átti að veita „þessari
vesalings stúlku“ uppreisn og
meðaumkun fólksins.
Það er kannski ekki rétt að
segja, að Marie Duplessis hafi
gert Alexandre Dumas að
skáldi. Það hefði hann sjálf-
sagt orðið án hennar. En hin
rómantísku og sorglegu örlög
hennar var það fyrsta sem örv-
aði skáldagáfu og ímyndunar-
afl hans og það var lýsingin á
örlögum hennar, sem aflaði hon-
um fyrstu viðurkenningarinnar
og mestrar frægðar. Skilnaðar-
orð hans í bréfinu til hennar
rættust: hann gleymdi henni
aldrei. Mörgum árum seinna
skrifaði hann í tímaritsgrein um
leikritið:
„Þessi unga kona, sem dó svo
átakanlega einmana og aðeins
tveir menn fylgdu til grafar,
þótt, áður hefðu allir keppzt um
að dá hana og hylla, hefur nú
fengið uppreisn og verið mikið
grátin. Hingað koma allir Par-
ísarbúar, allir þeir sem sækja
eftir hneykslismálum og skensi,
til þess að horfa á andlát laus-
lætisdrósar. Allir þeir, sem létu
sér á sama standa þegar hún
dó, þeir sitja nú hér flóandi í
tárum. Þeir gráta af öllu hjarta.
Þeirrar meðaumkunar, sem hún
naut aldrei í lifanda lífi, hefur
hún vissulega orðið aðnjótandi
eftir dauðann og gegnum leik-
húsið.“