Úrval - 01.02.1967, Page 59

PERÚ
57
verið vaktir af aldasvefni með flug-
samgöngum.
GRIÐNÍÐINGURINN PÍZARRÓ.
Ferðalangurinn getur fengið sér
bað í brimgarðinum við Líma um
tíuleytið, og verið þó kominn hærra
upp í fjöllin á bíl sínum en hæstu
Alpafjöll um hádegið. Það er stór-
lega áhrifamikið að fara leiðina
frá Líma „upp brekkuna" í bifreið
eða járnbrautarlest. Það er ekið
eftir blágráu slitlagi vegarins um
jarðgöng og fjallaskörð, þar sem
bert bergið blasir við í hinum fjöl-
breyttustu litum. Það sem þarna rík-
ir er einhver ómælanlegur og
hrjóstrugur tómleiki, svo að það er
eins og maður sé kominn á ein-
hverja tunglslega auðn með ryð-
brunnu grjóti. Á einum 140 km.
akstri er komizt upp í um 5000
metra hæð. Þeim sem fer út úr
vagninum þarna á háfjallinu, og
ætlar að rétta úr sér eða ganga lít-
inn spöl mun verða nóg boðið, því
að ógurlegur hávaði mun þá drynja
fyrir eyrum hans — vegna loft-
þyngdarbreytingarinnar, sem verk-
ar svona á eyrun.
Hérna uppi á háfjöllum Perú,
bjuggu Inkar á blómaskeiði sínu á
12. öld, tengdu saman ríki sitt með
steinlögðum vegum, og reistu
mannvirki eins og hinn mikilfeng-
lega kastala í Machu Pichu, en hann
er sambærilegur við pýramida
Egyptalands. Þegar Inkaríkið stóð í
sem mestum blóma, var það að
flatarmáli á við þriðjung Banda-
ríkjanna, og eftir því sem margir
telja, voru íbúarnir allt að 12 millj-
ónir.
Inkar höfðu ekki ritmál og skildu
ekki eftir sig ritaðar heimildir, en
þeir voru einhverjir hinir snjöllustu
skipuleggj arar, sem uppi hafa verið.
Þriðjungur af uppskerunni fór til
guðsins, þriðjungur til ríkisins,
þriðjungur til þeirra sem unnu, og
matarforði var geymdur í sérstök-
um birgðastöðvum til þess að
grípa til ef uppskerubrestur yrði.
Lítið var um fátækt og engin ör-
birgð. Inkar voru ógrimmari en
Aztekar og Indíánar, og tíðkuðu
ekki mannablót. Inkahöfðinginn
æðsti var talinn sonur sólarinnar,
líkt og keisararnir í Japan.
Síðasti höfðinginn yfir veldi Inka
var Atahualpa. Þegar Pízarró og
spönsku Konkvistadorarnir komu til
landsins 1532, náðu þeir Atahualpa
á sitt vald, en lofuðu honum frelsi
ef hann léti fylla fyrir þá fullt her-
bergi af gulli og silfri. Hann gerði
það — og lét Pízarró þá óðara myrða
hann. Pízarró var morðhundur, en
það verður að dást að framkvæmd
hans á herferðinni. Hann vann
Inkaríkið með 180 mönnum og 27
hrossum.
UPPI Á HÁLENDINU.
Hin forna höfuðborg Inkalýðveld-
isins, Cuzco, er í dal milli hárra
fjalla og í nærri 4000 metra hæð.
Hún er frægust að fornminjum allra
borga í Suðurameríku. Hvarvetna
sjást hálfhrundir steinveggir frá
tímum Inka. Inkar byggðu úr afar-
stórum tilhöggnum steinum, án
þess að nota nokkurskonar steinlím,
að því bezt verður vitað. Samt falla
hleðslusteinarnir svo vel saman, að
jafnvel nú á dögum gengur ekki