Úrval - 01.04.1968, Blaðsíða 38

36
ÚRVAL
Afrodíta frá Knídos ffræg mynda-
stytta eftir Praxiteles frá 4. öld e. Kr.
(í Vatíkaninu).
ann mynd, svo hann verði þolan-
legur á að horfa þeim sem ekki
þola að sjá hann naktan. En þó
má ekki frá því hvarfla að myndin
skuli leiða áhorfandann burt frá
hinu jarðneska til hins yfirjarð-
neska. Blekking á að afnema blekk-
ingu.
Þessir listamenn löngu liðinna
alda höfðu bundnar hendur um það
hvernig fara skyldi með verkefnið,
því verk þeirra áttu að þjóna á-
kveðnu markmiði. Mynd af konu
hefur t. d. hvelft brjóst, hún er
mjaðmabreið, mikil um þjó og lend-
ar, fætur digrir, o. s. frv. Ætla mætti
að slíkur vöxtur hefði þótt fagur,
en svo mun ekki vera. Það sem að-
dáanlegt þykir á hverjum tíma
speglast ætíð með tilbrigðum í
myndlistinni, en þarna eru engin
tilbrigði, allt er óumbreytanlegt, og
það er veg'na þess, að áhorfandan-
um er ætlað að leiða hugsun sína
burt frá hinu jarðneska og að hinu
himneska.
Samt virðist þessi skýring ekki
geta staðizt, því víða sjást á veggj-
um musteranna lágmyndir1 sem
samkvæmt okkar skilningi eru
glannalegar, ef ekki klám. Þarna
er ekki verið að fara í felur með
neitt. En ef nánar er að gáð, má
sjá, að farið er eftir ströngustu
reglum. Þessar reglur er að finna í
Kama Sutra, frægri bók indverskri,
sem svarar til Ars amandi eftir
Ovid. Þetta er Kamacastra, ástarat-
lotávísindi. Bók þessi er sögð vera
innblásinn af guði nokkrum, og
telst til helgirita, og þykir að henni
mesti sómi. Þar er því lýst með
furðulegri hótfyndni, vísindalegri,
ef svo mætti segja, hvernig hvílu-
brögð skuli framin vera, og stíll-
inn, í allri sinni nákvæmni, svo þurr
og smásmugulegur, að okkur finnst
sem úr þessu verði hálfgert babl.
Listamenn, sem gerðu myndir á
musterisveggina, hafa þekkt þennan
texta.
Enn erum við engu nær réttum
skilningi. Við vitum ekki hvernig
svara skal þessari spurningu: Hvaða
samband getur verið milli mynda,
sem gerðar eru við textann í Kama
Sutra og trúarathafna musterisins?