Úrval - 01.04.1968, Blaðsíða 50

48
ÚRVAL
ast og sættir sig við það. Það bæt-
ir ekkert að kveina“.
„Ég reyndi að halda samtalinu
áfram. En hann var svo æstur að
hann sagði aðeins: „Láttu mig ekki
heyra meira af þessu“, og eftir
nokkra stund gaf hann ótvírætt í
skyn að hann vildi að ég yfirgæfi
sig og færi burt, og þegar ég var
í þann veg að fara, kallaði hann
byrstur til mín: „Við skulum ekki
hittast á morgun“.“
Trúarsannfæring hans gerði að
verkum að hann rak hálfgerða
góðgerðastarfsemi. Hann lagði öll-
um lið í neyð og hús hans í London
var alla jafna fullt af bágstöddu
fólki. Þar var t.d. frú nokkur,
Williams að nafni, hún var blind
en geysileiðinleg og reyndi í sí-
fellu að vanda um við Johnson
vegna lífernis hans, sem hún hafði
þó ekki hinn minnsta rétt til. Þar
var líka Robert nokkur Levet,
blánkur og hirðulaus lyfsali, sem
Johnson hafði hirt upp úr götu-
ræsinu, ennfremur móðir og dóttir
gamals vinar hans, ásamt vændis-
konunni Polly Carmichael, og allt
lifði þetta fólk á Johnson. Auk
þessa safnaðar var þarna svartur
þjónn Johnsons, Frank Barber, en
honum ánafnaði Johnson allt fé sitt.
Það var því engin furða þótt ríkti
„stjórnleysi í eldhúsinu", eins og
Johnson sjálfur sagði við vin sinn
einn. Það var ekki aðeins að vin-
ir hans dáðu hann, heldur elskuðu
þeir hann líka, því að þótt hann
væri árásagjarn í eðli sínu þá átti
hann stórt hjarta og það rúmaði
marga vini. Við banabeð Johnsons
hvíslaði Edmund Burke: „Þú hef-
ur alltaf verið mér of góður“,
Það má vera að Johnson virðist
fjarlægur okkar tíma, bæði sem
rithöfundur og hugsuður og líka
sem kristinn maður. En svo er
Boswell fyrir að þakka, að við get-
um fylgt eftir þessum andans risa
rétt eins og við ræddum við hann
á hverjum degi, nytum andríkis
hans og þekktum náið það sem
dýpra lá: hugrekki hans, ótta og
yfirburði anda hans. Hann var svo
mikill að hann hlaut að leiða af
sér mikla bók. Boswell var ekki
hógvær maður hversdagslega og
sagði um Ævi Johnsons, að hún
væri „meiri en flestar aðrar“. En
í augum umheimsins er hún ennþá
meiri og Macaulay lávarður tók
ekki of djúpt í árinni þegar hann
sagði um hana: „Ævi Johnsons er
vissulega stórkostlegt verk. Ef
Hómer er fyrsta hetjuskáld heims,
Shakespeare fyrsta leikritaskáldið
og Demosþenes fyrsti ræðusnilling-
urinn, þá er Boswell fyrsti ævi-
söguritarinn. Hann á engan jafn-
ingja. Hann hefur svo langt for-
skot fram yfir keppinauta sína, að
það tekur því ekki að telja þá
með“.
Menn eru stundum grimmir, en maðurinn er góður. Menn eru
stundum ágjarnir, en maðurinn er örlátur. Menn eru dauðlegir, en
maðurinn er ódauðlegur.