Fróðskaparrit - 01.01.1958, Page 74

80
Atlantssiðir — Atlantsorð
under Naufn af Tang, och som der ædis i allmindelighed;
— Det Eene Slags Kallder de Tang, som scall vere høy
och er egentlig it slags Røer vell 3, 4 eller meer alen Lange;
Deraf er nogle Søede, nogle Sallte, de sallte Kaster de bort,
mens de Søede æder de: — Det Ander Slags Kallder de
Geyer eller Tongell, dette groer neere i Bonden i Søen,
och*saa vell paa Steene, har neden Een tyck roed, och oven
it Blad, Deraf æder de huad der sidder hallft qvarteer eller
it qvarteer ohngefehr fra bladdet need till Roeden, och skall
vere for dennem delikat: — Det Tredie Slags Kallder de
Tambiøll, det er ey synderlig høyt, men de ere alle Søede
fra Roeden til Bladdet; Disse trey Slags Æder alle follck,
saa vell till Lyst och Ergetzligheed, som de kand mætte
dem deraff ...»
Heilt vist er ikki, hvørji hesi 3 sløgini eru. Mest er líkt
til, at fyrsta slagið er Alaria esculenta (fang) á sumri, tá
ið blaðið ella mirkjallin er ákomin. Annað slagið er helst
Laminaria digitata (geyrur ella tongul), og tann etandi parL
urin fær so illa verið annað enn kellinga(r)oyra. Tað seim
asta er so tann parturin av Alaria esculenta, sum eisini er
til, áðrenn blaðið kemur á, t. e. rótin og leggurin, tað, sum
enn eitur tangbjølla. Men søl eru, sum vit síggja, ikki nevnd
hjá Fr. v. Gabel.
Vit nevna nú ymisk tarasløg, sum etin hava verið.
Laminaria digitata (áður eis. Fucus digitatus), L. hyper*
borea (áður eis. Fucus hyperboreus) og helst fleiri sløg av
ættini Laminaria hava føroyingar neyvan gjørt mun ímilb
um. Orð sum tari, tarablað; tonglatari; tongul, geyrur,
koyril; tussingur o. s. fr. hava soleiðis neyvan verið fest til
eitt vist slag. Eitt sindur frægari er statt, tá ið vit koma
til tann partin av Laminaria, sum etandi er. H. C. Lyngbye
sigur' í Rariora Codana (prentað í Videnskabelige Med*
delelser fra den naturhist. Forening i Kjøbenhavn for
Aarene 1879 og 1880, bls. 229), at tann parturin av Lami*
naria digitata, sum fólk stundum eta, men sum ikki er
nógv virdur, eitur kellingarblað (Pars illa Laminariæ digitatæ,