Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Síða 18
18
komnir að annaii höfuðspurningunni, sem hér skal
reynt að svara, hvernig þessai’ svo neftulu Móse-bækur sóu
til orðnar.
II.
Hvcrnig cru liinar svo ncfiulu Móse-bækur
til orðnar2
Það er engan veginn nýtilkomið, að menn hafi
þótst verða varir við mótsagnir í heilagri ritningu. Þegar
á 2. öld e. Kr. notuðu andstæðingar kirkjunnar — eins
og t. a. m. Kelsos — þessar mótsagnir sem vopn gegn
kristinni trú; vafalaust hefir það ekki heldur dulist ýms-
um af kirkjufeðrunum, að þar kendi slíkra mótsagna í
ýmsum greinum. En eins og þá var siður að útskýra
heilaga ritningu, gerðu slíkar uppgötvanir mönnum enga
erfiðleika. Aðaláherzlan var sem só ekki iögð á liina
bókstaflegu merkingu orðanna, heldur á hina andlegu.
í’annig játar Órígenes kirkjufaðir (f 254 e. Kr.), að „óand-
legir“ menn, sem ritninguna iesi, hljóti að reka sig á
óskiljanlegar mótsagnir, af þvi að þeir skynji að eins hina
bókstaflegu merkingu orðanna; en fyrir augum hins and-
lega manns hverfi þær allar þegar i stað, af því að hann
só ekki bundinn við hina bókstaflegu merkingu. Þarsem
slík biblíuskýiingar-aðferð sat í öndvegi og þar sem auk
þess hin gamla gyðinglega innblásturs-kenning, er gerði
drottin sjálfau eða lieilagan anda að hinum eiginlega höf-
undi ritningarinnar, var enn í fullu gildi, gat auðvitað ekki
verið um neina visindalega i ansókn þessara helgu rita að
i'æða. En jafnframt því sem þessi gamla innblásturs-kenn-
ing, er segja má um með sanni, að gei ði ritninguna ekki að
eius að' yíiraáttúilegri bók, heldur blátt áfram að ónáttúr-
legri bók, líður undir lok, byrjar einnig hin vísindalega
ransókn hinna helgu rita, og eitt af því, sem þá fyrst