Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Side 162

162
það stuðlað til þess, að þeir hafa þótst sjá alt annað en
þeir sáu í raun íéttri. Annars muu ég gera tilraun til
að afhjúpa ýmis af þessum skiímslum seinna, og skal
því ekki fjölyrða um þetta hér.
Eg hefi ekkert tiliit tekið hér til skrímslatrúar ís-
lendinga í fornöld, því Bonedikt Gröndai hefir skýrt all-
ýtarlega frá henni í þessu Tímariti 18915, bls. 98—1155,
en aftur Jagt mesta áherzlu á kynjaverur þær er menn
hafa orðið varir við eða þótst verða vai ir við á þessari
öld. Þó hefi eg líka minst á skríinsl frá 17. og 18.
öld, því þau eru alveg sams konar og skrirnsl þau er
menn trúa á enn í dag, og jafnvel sömu tegundar í
náttúrufræðislegum skiiningi, ef svo mætti segja. Mest
hefi eg farið eftir handritum og munnmælum, en þó líka
haft hliðsjón af sögum þeim sem prentaðar eru um ýmis
kynjadýr í Þjóðsögum Jóns Árnasonar 1, bls. 131—41 og
626—41, Þjóðsögum og munnmælum, Rvk. 1899, og tíma-
i itinu „Huld“ I—VI. Rvk. 1890 — 98. Aftur hefi egforðast að
taka nokkurar sögur upp úr ritum þessum í heilu lagi, og
hafa fæstar af sögum þeim, sem eru teknar upp í rit-
gerð mína, veiið prentaðar áður. Fáeinar eru þó teknar
upp úr blöðum og timaritmn, sem eru sjaldgæf eða verða
það að minsta kosti þegar fram líða stundir.
Sumum af kynjaverum þeim sem íslendingar hyggja
að lifi í sjó og vötnum, á að kippa í kynið til menskra
manna, og má skifta þeim í fjóra flokka: marmennla,
hafmenn, margýgi og sjódrauga. Ég skal nú fara nokkr-
um orðum um hvern af þessum flokkum fyiir sig.
Marmennilliiui eða marmennið, sem nú er oftast
nefndur marbendill, er ekkert annað eftir þjóðtrúnni, en
maður, sem lifir í sjó, eins og aðrir menn lifa á þurru