Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Side 176

176
unni, að hendur og fætur á hafmanninum hafi verið
krosslagðar, og kemur það heim við, að stutt er á mill-
um hreifanna á selnum, og þar sem skuggsýnt var, er
mjög eðlilegt, að Fióvent blandaði saman sel og manni.
I\að er alveg áreiðanlegt, að hann hefði ekki gert sig
sekan í neinum giæp, þótt hann hefði skotið sæmanninn,
og étið hann meir að segja.
Öðru máii er að gegna með hafmanninn, sem Oddur
byskup segir frá. Hann hefir ekkert. átt skyit við spen-
dýr, og því siður menn, heldur verið kolkrabbi eða smokk-
fiskur eins og ýmsir hafmenn, sem sózt. hafa í útlöndum.
1546 eða 1550 veiddist ferlíki eitt í síldarnet í Eyrar-
sundi við Málmey í Svíaríki, og eru til af því ýmsar
lýsingar og myndir samtímis. Ég skal færa hór til eina
lýsinguna til gamans og til samanburðar við íslenzkar
skrímslasögur: Höfuð, háls, akslir og brjóst voru eins
og á manni. Höfuðið var rakað eins og á múnki. Niður
úr kápunni gekk nokkurs konar pils. Uggar voru í stað-
inn fyrir hendur og fætur. Sporðurinn var likur sporði
á fiski. Ferlíki þetta var fjórar álnir á lengd, og er ef-
laust átt að eins við búkinn. í hinum lýsingunum eru
ýmsar viðbætur, t. d., að dýrið hafi gefið frá sér hljóð,
og lifað þrjá daga, eftir að það kom á land. Lýsing
þessi er kynleg mjög, og virðist ekki vera hlaupið að
því, að gera grein fyrir ferlíki þessu, enda héldu menn
á 16. öld, að þetta væri sjómúnkur eða nokkurs konar
maður, og engum tókst að sýna fram á, hvaða dýr þetta
væri, fyr en 1855, að Japetus Steenstrup sannaði, að það
var ekkert annað en kolkrabbi. Sporðurinn var stuttu
angarnir, en löngu angarnir eru handleggjauggamir. Pilsið
er smokkurinn, en höfuðið og hökullinn em afturpartur-
inn og uggarnir af dýrinu, því allar lýsingarnar telja það
höfuð á sjómúnkinum, sem er aftasti hlut.i líkamans í
raun og veru. Steenstrup færir til mynd af stórum kol-