Skírnir - 01.12.1917, Page 62

396
Þjóðfélag og þegn.
[Skirnir
vextir lækkuðu af ýrasum orsökum, sem hér er ekki rúm
til að gera grein fyrir. Yrði það talsverður hnekkir ýms-
um slíkum »monopolum«, jafnframt þvi, að mörg þeirra,.
sem styðjast við, eða jafnvel grundvallast á jarðeignarétt-
indum, yrði að gjalda skatt af þeim. En eins og bent
hefir verið á, verður að vinna á móti þeim með öðrum
vopnum en skattálögum yfirleitt, en taka þau heldur þeim-
sérstöku tökum, sem við eiga í hvert skifti, og á hverjum-
stað, með hliðsjón af hvar rætur þeirra liggja.
ji;
* *
Sú ályktun, sem dregin verður at'þeim forsendum, sem'
hér hafa verið bornar fram, lilýtur því að verða á þá leið, .
að framvegis beri fyrst og fremst að stefna að því að fella
niður allar álögur á neyzlu manna, lífsþarfir og viðskifti, og
leggja jafnframt smámsaman niður að liafa framleiðslu
manna og framtak að skattstofni. Tekjujöfnuðurinn sé
jafnóðum fenginn með auknum álögum á þau forréttindi*
og einkaréttindi til sameiginlegra þjóðfélagsgæða, sem sýnt-
hefir verið fram á að eru í einstakra manna höndum.
Með því einu móti geldur hver og einn til opinberra1
þarfa (leiguliðar gegnum landeigendur) í réttu hlutfalli
við þau afnotaréttindi, sem honum eru í hendur lögð,-
án tillits til þess hvernig hann notar þau, og það er sá-
eini grundvöllur, sem gefur þjóðfélaginu siðferðisleg-
a n rétt til gjaldheimtu af einstaklingnum, þvi það er í>
eðli sínu ekki s k a 11 u r, heldur 1 e i g a af þeirri eign, -
sem sýnt hefir verið fram á, að þjóðfélagið, sem slíkt, hefir
skapað, og á því fullum rétti. Á þann hátt er engum
óréttur ger með handahófs-skattnámi í þá eign, sem hann'
hefir u n n i ð sér inn, án þess að taka nokkuð frá öðrum,
og jafnframt er stefnt að þvi, að r é 11 u r þ j ó ð f é 1 a g s-
i n s — réttur heildarinnar — sé ekki fyrir borð borinn.
Að lokum skulu dregnar saman í eitt þær tillöguiy.
sem beinlínis eða óbeinlínis hafa komið fram í ummælum
þessarar greinar. En eins og annað sem á að eiga sér
vaxtarvon, þurfa þær að spretta og þróast upp úr því '
ástandi sem fyrir er, en kippa ekki með einu átaki þeinr'