Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Síða 75

krefjast endurgreiðslu kostnaðar, ef hann hefur valdið seljanda þjónustu tjóni,
sem hann gat ekki komið í veg fyrir. Seljandi þjónustu getur ekki gert kröfu um
að fá bættan kostnað sinn, þótt keypt hafi verið efni vegna tiltekins verks, ef
hægt er að nota það við annað verk.
Ef seljandi þjónustu hefur óskað eftir vinnu undirverktaka eða fengið sér-
staka hjálp vegna þess, sem gera átti, áður en þjónusta er afpöntuð, verður selj-
andi þjónustu að reyna að draga úr tjóni sínu eins og unnt er, t.d. að ógilda
pöntun sína hjá viðkomandi undirverktaka og segja upp því viðbótarstarfsfólki,
sem hann hefur ráðið, eins fljótt og hann getur. Ef seljandi verður samt sem áður
fyrir tjóni, t.d. vegna þess að hann verður að greiða undirverktaka bætur eða
viðbótarstarfsfólki laun, áður en unnt er að segja því upp með löglegum hætti,
verður neytandi að greiða honum það tjón, en til frádráttar kemur sparnaður og
ávinningur, sem af þessu hlýst, t.d. ef seljandi getur nýtt viðbótarstarfsfólk í
öðrum tilgangi.
Auk endurgjalds samkvæmt 1. mgr. getur seljandi þjónustu samkvæmt 2.
mgr. 36. gr. krafist skaðabóta fyrir afleitt tjón, enda sýni hann fram á það. Með
afleiddu tjóni í skilningi ákvæðisins er m.a. átt við tjón verktaka, sem stafar af
því, að hann hafnar öðru verki eða missir af því, þar sem hann hefur treyst á það
verk, sem er afpantað. Seljandi verður að sýna fram á, að þetta hafi valdið
honum tjóni. Annað afleitt tjón, sem afpöntun veldur og er sennileg afleiðing
hennar, skal bætt samkvæmt þessu ákvæði. Seljandi verður þó að gera allar
ráðstafanir til að draga úr tjóni sínu.
Seljandi þjónustu getur ekki krafist skaðabóta vegna afleidds tjóns, ef neyt-
andi afpantar þjónustu vegna atriða, sem talin eru upp í 2. mgr., þ.e. á grundvelli
2. mgr. 6. gr., 3. mgr. 20. gr. eða 1. mgr. 31. gr. laganna. Þau lagaákvæði tengjast
öll tilkynningarskyldu seljanda. Þannig ber seljanda að sinna leiðbeiningar-
skyldu sinni eftir að vinna er hafin, ef í ljós kemur, að þjónusta reynist óhag-
kvæm, sbr. 2. mgr. 6. gr. Seljandi getur undir sérstökum kringumstæðum áskilið
sér frest á afhendingu, en verður þá jafnframt að tilkynna neytanda það innan
sanngjams frests, sbr. 3. mgr. 20. gr. Seljandi verður einnig að tilkynna neyt-
anda, ef verð á þjónustu hækkar verulega, sbr. 2. mgr. 6. gr. og 1. mgr. 31. gr.
Mikilvægt er að hafa í huga, að valdi ógildingarástæður samkvæmt almenn-
um reglum samningaréttar afpöntun neytanda, getur hann ætíð borið fyrir sig
slíkar reglur.
Skyldur neytanda skv. 1. og 2. mgr. 36. gr. geta ekki orðið meiri en sem
nemur heildarverði þess verks, sem samið hefur verið um, sbr. 3. mgr. 36. gr.
Seljanda ber samkvæmt 28. gr. að taka tillit til hagsmuna neytanda. Ef hátt verð stafar af því, að
skipuiagning verks er ekki forsvaranieg af hálfu seljanda þjónustunnar, getur neytandi neitað að
greiða annað en sanngjamt verð. Sama á við, þegar seljandi þjónustu hefur notað kostnaðarsamara
vinnufyrirkomulag en nauðsynlegt er, eða notað er efni sem er óþarflega dýrt. Það getur einnig leitt
af leiðbeiningarskyldu seljanda þjónustu að upplýsa neytanda um, hversu mikla vinnu borgi sig að
vinna. Ef þjónusta tekur lengri tíma en ella vegna aðstæðna, sem varða neytanda, getur seljandi
farið fram á hærri greiðslu. Ef vinna er ekki leyst af hendi eins fljótt og unnt er eða hún tekur lengri
tíma vegna aðstæðna, er varða seljanda þjónustu, þarf neytandi ekki að greiða hærra verð, sem af
því leiðir.
331