Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Page 118

arinnar, og þar með allra aðildarríkja Evrópuráðsins, að tryggja að þær aðgerðir
sem gripið er til séu fullnægjandi.8
Eftirlit samkvæmt 46. gr. mannréttindasáttmálans fer þannig fram að dómar
dómstólsins eru sendir til ráðherranefndarinnar um leið og þeir verða endan-
legir skv. 45. gr. sáttmálans. Ríki fá 3-6 mánuði til að meta hvemig beri að
fullnusta dóma sem fallið hafa gegn þeim en að þeim tíma loknum ber þeim að
upplýsa ráðherranefndina um þær ráðstafanir sem þau hafa þegar gripið til eða
hafa í bígerð til að fullnusta dóm. Ráðherranefndin heldur sérstaka fundi þar
sem fjallað er um fullnustu á dómum mannréttindadómstólsins og er hvert mál
sett á dagskrá nefndarinnar á 3-6 mánaða fresti til að fylgjast reglulega með
framgangi þess. Þegar ráðherranefndin er sannfærð um að dómur sé að fullu
fullnustaður gefur hún út opinbera ályktun þar sem fram kemur heiti viðkom-
andi máls, mannréttindabrotið sem framið var og þær aðgerðir sem ríkið, sem
gerðist brotlegt, greip til.9 í þessu starfi nýtur ráðherranefndin aðstoðar og
lögfræðiráðgjafar alþjóðlegs starfsliðs Mannréttindadeildar Evrópuráðsins sem
sem hefur m.a. það hlutverk að kanna réttarástand í ríki sem dómur hefur fallið
gegn og að meta í ljósi þess hvort að fyrirhugaðar aðgerðir stjómvalda til þess
að fullnusta dóm muni duga og að koma með tillögur um úrbætur ef þörf krefur.
Oft er það svo að aðildarríkin leita aðstoðar mannréttindadeildarinnar til að fá
leiðbeiningar um það með hvaða hætti dómur verði best fullnustaður.
5. RÁÐSTAFANIR TIL FULLNUSTU Á DÓMUM
MANNRÉTTINDADÓMSTÓLSINS
Eins og fram kemur í kaflanum að ofan hafa aðildarríki Evrópuráðsins
frjálsar hendur til að ákvarða með hvaða hætti þau fullnusta dóma mannrétt-
indadómstólsins. Þær ráðstafanir sem þau grípa til verða þó að vera fullnægj-
andi og það er hlutverk ráðherranefndarinnar að hafa umsjón með að svo sé.
Sérstök staða skapast þegar meta á það hvaða ráðstafanir eru fullnægjandi í
skilningi mannréttindasáttmálans. I dómi mannréttindadómstólsins er eingöngu
kveðið á um það hvort hlutaðeigandi ríki teljist hafa brotið gegn mannrétt-
indasáttmálanum en þar eru engin tilmæli að finna um fullnustu dómsins nema
ákvörðun um greiðslu bóta. Þessu er öfugt farið með dóma almennra dómstóla
sem ávallt kveða skýrt á um þær skyldur sem falla á málsaðila.
Störf ráðherranefndarinnar síðastliðin 50 ár hafa aftur á móti skýrt stöðuna í
þessum efnum og nú viðurkenna öll aðildarríki Evrópuráðsins að þrennt beri að
hafa í huga í hvert skipti sem brot á sáttmálanum eru könnuð:
8 Sjá þessu til stuðnings málsgrein 249 í dómi mannréttindadómstólsins í máli Scozzari og Giunta
gegn Italíu frá 13. júlí 2000.
9 Alyktanir ráðherranefndarinnar í þessum málefnum eru auðkenndar með DH sem stendur fyrir
Droits de l’homme, útgáfuári ályktunarinnar innan sviga, sbr. (99), og svo númeri máls.
374